بررسی تأثیر تنش گرمایی بر محصول گندم در شمال شرق ایران.

درجه حرارت از مهمترین عوامل محیطی موثر بر رشد و نمو گیاهان است. دماهای بالاتر از حد مقاومت گیاهان موجب کاهش فعالیت فیزیولوژیک آنها می گردد که اصطلاحاً تنش گرمایی گفته می شود.زمان پر شدن دانه دوره ای بحرانی برای گیاه گندم محسوب می شود. طی مرحله رسیدن چنانچه دمای بیشینه از 30 درجه سلسیوس فراتر رود و رطوبت نسبی کمینه کمتر از 30 درصد و همزمان وزش باد بیش از 3 متر بر ثانیه باشد، روز بحرانی حادث شده که سبب بروز تنش گرمایی در محصول گندم و کاهش عملکرد آن را به دنبال دارد. در این تحقیق به منظور بررسی پدیده تنش گرمایی محصول گندم برای استان های شمال شرق ایران ( خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی) از داده های روزانه پارامترهای اقلیمی دما، رطوبت و باد، ایستگاه هواشناسی استفاده شد بر اساس شاخص های تعریف شده روزهای بحرانی در باز? مورد نظر برای هر ایستگاه مشخص شد و با استفاده از قابلیت نرم افزار xele مورد پردازش قرار گرفتند. خروجی ها که در قالب جداولی ارائه شده، بیانگر این است که میانگین تعداد روزهای بحرانی در طول دوره پرشدن دانه در مناطق عمده کشت گندم در استان خراسان رضوی 1 تا 25 روز متغیر است. در استان خراسان شمالی به علت بالا بودن رطوبت نسبی در دوره مورد نظر تعداد روز بحرانی ناچیز است و صرفاً در برخی از سال ها رخ می دهد. در استان خراسان جنوبی وقوع حداکثر روزهای بحرانی در بیرجند 28، بشرویه 14، خور 26، فردوس 29، قاین 24 و نهبندان به 29 روز می رسد. نتایج حاصل از بررسی داده های ایستگاه های مورد مطالعه به مناطق هم اقلیم آنها نیز می تواند تعمیم داده شود.