بررسی اختلال تغذیه و تصویر بدن در دختران دانش آموز ورزشکار و غیر ورزشکار

در دهه های اخیر افزایش بروز اختلال تغذیه و تصویر بدن در جوامع گزارش شده است و در این میان زنان جوان و نوجوان بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلال تغذیه هستند. هدف از پژوهش حاضربررسی اختلال تغذیه و تصویر بدن دردختران دانش آموز ورزشکار و غیرورزشکار بود. 901 دانش آموز دختر غیرورزشکار و 185 دانش آموز دختر ورزشکار 17-15 ساله، به صورت تصادفی در این پژوهش شرکت کردند. در ابتدا قد و وزن آزمودنی ها برای مقایسه bmi واقعی، bmi ادراک شده و دلخواه اندازه گیری شد. اطلاعات این پژوهش از طریق پرسشنامه های اطلاعات شخصی، سابقه فعالیت ورزشی، نگرش غذایی-26، و مقیاس تصویری شکل بدن جمع آوری شد. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از برنامه spss در دو سطح آمارتوصیفی و آمار استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با بررسی داده ها، تفاوت معنی دار نارضایتی از شکل بدن بین دو گروه مشاهده شد (05/0 >p). بالاترین میزان نارضایتی ازشکل بدن در غیرورزشکاران (79 درصد) گزارش شد که دراین میان 57 درصد از این نارضایتی تمایل به کاهش وزن بود، در بین ورزشکاران هم 53 درصد آنها از بدن خود رضایت نداشتند. همچنین با در نظر گرفتن فشارهای اجتماعی برای تغییر وزن در دو گروه، دختران غیرورزشکار بیش از دیگران (81 درصد)؛ با این فشار اجتماعی روبرو بودند. در هر دو گروه بیشترین همبستگی بین bmi واقعی و bmi ادراک شده مشاهده شد (در ورزشکاران 67/0 =r، 001/0 = p و در غیرورزشکاران 65/0 =r ،001/0 = p)، همچنین در گروه ورزشکاران همبستگی مثبتی میان bmi واقعی و انحراف در تصویر بدن وجود داشت (6/0 =r، 001/0 = p). بین غیرورزشکاران هم رابطه معنی داری بین نارضایتی ازشکل بدن و فشار اجتماعی برای کاهش وزن مشاهده شد (48/0 = r، 001/0= p)، به این معنی که افزایش فشار اجتماعی برای کاهش وزن موجب افزایش نارضایتی از شکل بدن می شود. به نظر می رسد عوامل موثر در بروز اختلال تغذیه و نارضایتی از شکل بدن در ورزشکاران و غیرورزشکاران متفاوت باشد. در ورزشکاران موثرترین عامل سطح فعالیت بدنی است و با بالا رفتن سطح رقابت میزان این اختلال بیشتر می شود. در بین غیرورزشکاران نارضایتی از شکل بدن، انحراف در تصویر بدن، فشار اجتماعی برای کاهش وزن و همچنین شاخص توده بدنی از عوامل مهم محسوب می شوند؛ در واقع فعالیت بدنی نقشی دوگانه در سلامتی ورزشکار دارد. گاهی نقش محافظت-کننده در برابر نارضایتی از شکل بدن دارد و گاهی باعث تشدید اختلال تغذیه؛ بالاخص در ورزشکاران حرفه ایی می شود.