تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر جنبش های شیعی عربستان و بحرین

چکیده بررسی تأثیرات و نقش کانونی انقلاب اسلامی ایران بر جنبش های شیعی عربستان و بحرین در چارچوب نظریه ژئوپولیتیک، هدف اصلی مقاله حاضر است. در همین راستا، سوال اصلی این بود که «انقلاب اسلامی ایران چرا و چگونه تأثیری بر جنبش های شیعی بحرین و عربستان داشته است؟» جهت پاسخ به سوال مذکور این فرضیه اصلی مورد آزمون قرار گرفت که «وقوع انقلاب اسلامی در ایران موجب شکل گیری و یا تقویت جنبش های شیعی عربستان و بحرین شده است».یافته های تحقیق نشان می دهد که با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 و خیزش های متعدد بعدی که غالباً متأثر از آن بودند، مذهب شیعه به عاملی مهم و اثر گذار در دنیای ژئوپولیتیک تبدیل شد. باتوجه به اینکه جمهوری اسلامی ایران به عنوان بزرگ ترین کشور شیعه مذهب با موقعیت ممتاز در منطقه و داشتن امکانات طبیعی، جمعیتی و نیروی انسانی فرهیخته، به عنوان متروپل جهان تشیع مطرح است، از این رو، رهبری و هدایت این ژئوپولیتیک را عهده دار می باشد. براین اساس هر اقدامی در ایران ـ به عنوان کانون مذهب شیعه ـ جوامع شیعی را که به حوزه نفوذ ایران تعلق دارند، متأثر می کند. بنابراین وقوع انقلاب اسلامی نیز به عنوان یک رخداد بزرگ، که در مرکز این ساختار ژئوپولیتیکی (ایران) اتفاق افتاد، به سیاسی و تشکیلاتی شدن پیرامون و نیمه پیرامون (جوامع شیعی) منجر شد. در این بین از آنجایی که پیام انقلاب اسلامی فاقد هرگونه سلطه و هجمه ی فرهنگی بود، علاوه بر شیعیان عراق، لبنان و...، در عربستان و بحرین که شیعیان آن بیش از دیگر مناطق در انزوا به سر می بردند، تأثیرات عمیقی برجای گذاشت. این اثر پذیری را می توان در سه محور «خود آگاهی، هویت یابی و سیاسی شدن»، «شکل گیری و یا تقویت جنبش های شیعی» و «رفتارهای سیاسی- عاطفی» در هر دو جنبش شیعی بحرین و عربستان و «قدرت یابی و ورود به ساختار نظام سیاسی» برای شیعیان بحرین مشاهده کرد.