تحلیل نظام توزیع فضایی و الگوی مکان یابی کاربری های شهری (مطالعه موردی:کاربری فضای سبز منطقه14شهر تهران )

همزمان با رشد افقی کلانشهرها ،افزایش جمعیت وگسترش واحدهای سکونتی ،معضلات وآلودگی های شهری نیز افزایش یافته است.این مسئله باعث عدم انتظام فضایی در استقرار و مکان گزینی و عدم توجه به شعاع دسترسی در کاربری های شهری شده است. در این میان کمبود سرانه کاربری فضای سبز شهری وتصاعد قیمت زمین در سال های اخیر، موجب گردیده تا نظم فضایی کاربری ها و نظام همجواری ها دچار نابسامانی و آشفتگی گردد و زیرساخت های لازم جهت احداث فضای سبز شهری کاهش یابد. منطقه 14 شهر تهران به عنوان بخشی از این کلانشهر بدلیل توزیع فضایی نامناسب در استقرار و مکان گزینی کاربری ها بخصوص کاربری فضای سبز(پارک ها) و هم چنین عدم دسترسی مناسب این کاربری برای شهروندان و همجواری آن در کنار کاربری های ناسازگار و مزاحم، لزوم انجام این پژوهش را ضروری نموده است. در این مورد پژوهی اطلاعات جمع آوری شده از طریق مدل های موجود در سیستم اطلاعات جغرافیایی(gis) بررسی گردید. سپس با استفاده از روش تحلیل فرایند سلسله مراتبی ahp ، معیارهای شعاع پوششی ، جمعیت و تراکم آن ، دسترسی ،کاربری های همجوار و...وزن دهی شده است و با استفاده از روشهای تحلیلی مختلف موجود در gis از جمله : تحلیل های همپوشی، مجاورت،بافرینگ، نظم فضایی، تخصیص-مکان یابی و... به بررسی و تحلیل نظام توزیع فضایی و الگوی مکان یابی کاربری فضای سبز(پارک ها) محدوده ی مورد مطالعه پرداخته شده است. رشد سریع جمعیت وتوسعه فیزیکی نامناسب درشهرهای بزرگ ایران، مشکلات پیچیده ای به وجود آورده است. توسعه شهری در دهه های قبل چنان بود که منجر به ایجاد عدم تعادل در چگونگی استفاده از اراضی شهری شده و روستا ها را به شهر و شهر های کوچک را به شهر های بزرگ تبدیل کرده است، به طوری که اغلب این تبدیلات و تغییرات بدون برنامه ریزی صورت گرفته و متناسب با نیازهای جامعه ی ایران نبوده است. این بدان معناست که شهرهای ایرانی با ورود به عصر جدید، در فضاهای شهری خود علاوه بر تراکم ، از توزیع نامناسب نیز رنج می برند به گونه ای که تعادل کاربری های مسکونی با فضاهای عمومی بر هم خورده که این امر در اغلب سرانه های خدماتی از جمله آموزشی، ورزشی، فضای سبز شهری نمود بیشتری می یابد. در مطالعه فضاهای سبز که ازمهم ترین کاربری های شهری می باشد، در زمینه نحوه توزیع و شعاع دسترسی شهروندان، سازگاری و مطلوبیت، کمبودها و نارسایی هایی دیده می شود. شهرتهران ومناطق شهری آن نیز از تحولات جمعیتی،اجتماعی،اقتصادی و فضایی شهرنشینی شتابان به دور نمانده است. در چنین شرایطی تحلیل های کمی وکیفی کاربریهای شهری به طور اعم وکاربری فضای سبز به طور اخص یکی از مهم ترین محورهای مطالعاتی در برنامه ریزی شهر وکاربری های شهری به شمار می رود. در این میان کاربری فضای سبز منطقه 14 شهرتهران نیز با مشکلاتی روبه روست ودستخوش تغییر وتحولات اخیر شده است نتایج این پایان نامه حاکی از آن است که وضعیت موجود در نظم توزیع فضایی و الگوی مکان یابی کاربری فضای سبز(پارک ها)در منطقه 14 شهر تهران ، از نظر شعاع دسترسی مناسب ولیکن از لحاظ توزیع فضایی و نظام همجواری (همسایگی با کاربری های سازگار و ناسازگار) نا مناسب بوده و در مکان گزینی پارک ها و فضای سبز از استانداردهای علمی تبعیت نشده است.