ارزیابی محتوای کتابهای درسی تعلیمات اجتماعی دوره راهنمایی بر اساس شاخص های هوشیاری اجتماعی از دیدگاه دبیران و صاحب نظران

تحقیق حاضر با هدف تشخیص مولفه های هوشیاری اجتماعی در کتاب های درسی تعلیمات اجتماعی دوره ی راهنمایی صورت گرفته است. این تحقیق با توجه به هدف، یک تحقیق کاربردی است؛ و از نظر نحوه ی گردآوری داده ها از روش تحقیق آمیخته (روش آمیخته) بهره گرفته است. جامعه آماری این پژوهش، دبیران تعلیمات اجتماعی دوره ی راهنمایی شهر تهران است. اطلاعات مورد نظر، با استفاده از دو روش تحقیق کمی و کیفی، و از طریق اجرای دو پرسشنامه بسته- پاسخ و باز- پاسخ جمع آوری، و یافته ها در دو بخش تحلیل کمی و کیفی استخراج شده است. یافته ها با توجه به تحلیل کمی، نشان می دهد که از دیدگاه دبیران، از مجموع 29 شاخصه پرسشنامه بسته – پاسخ،11 شاخص آن در کتاب های مذکور وجود دارد. 9 شاخص وجود ندارد؛ و 9 شاخص دیگر نیز به طور نسبی وجود دارد؛ و کتاب درسی بیشترین اهمیت را ابتدا به لایه های سطحی و میانی هوشیاری و سپس به لایه عمقی داده است. یافته ها با توجه به تحلیل کیفی نشان میدهدکه از دیدگاه صاحب نظران نیز، شاخص های هوشیاری اجتماعی موجود در کتاب های مذکور بیشتر در لایه های سطحی و میانی هوشیاری قرار دارند؛ و شاخص هایی که هوشیاری را در لایه عمقی (شناختی) تأمین می کنند، و به هوشیاری فردی معروف هستند، کمتر در کتاب های درسی به چشم می خورند. با توجه به مبانی نظری تحقیق، پرورش هوشیاری اجتماعی بدون پرورش هوشیاری فردی، قدرت تبعیت را در فرد افزایش داده، و موجب ضعیف شدن قدرت تفکر در فرد می شود. این پژوهش با پیشنهاد غنی سازی کتاب های درسی با شاخص های هوشیاری فردی و اجتماعی، و ارائه راه کارهایی برای آماده سازی دبیران جهت آموزش این شاخص هابه دانش آموزان، سعی در کاربردی کردن آن داشته است.