بررسی هیدروپلیتیک رودهای مرزی افغانستان، کابل و آمودریا

افغانستان سرزمینی کوهستانی و محاط در خشکی است طول مرزهای افغانستان حدود 5800 کیلومتر می باشد . از سمت شمال با جمهوری های تاجیکستان ، ازبکستان و ترکمنستان و از سمت جنوب و جنوب شرق با پاکستان هم مرز می باشد. کشور افغانستان در منطقه خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته است و اگرچه خود این کشور بارش زیادی ندارد اما مجاورت این کشور با مناطق مرتفع و پر بارش در آسیای مرکزی از یکسو و وجود ارتفاعات مهم این کشور چون پامیر، هندوکش، بابا ، پاراپامیز، اسپین غر از سوی دیگر باعث شده است رودهای پرآبی همچون آمودریا، کابل رود، هریرود در این کشور جاری باشند. این رودهای مهم عمدتاً جزء رودخانه های مرزی محسوب می شوند چرا که یا همانند آمودریا خط مرزی طبیعی بین کشورهای آسیای مرکزی تاجیکستان ، ازبکستان ، را با افغانستان تشکیل می دهد و یا همچون کابل رود،هیرمند و هریرود ضمن عبور از داخل افغانستان به کشورهای همسایه سرازیر می شود. افغانستان بیش از هفت میلیون هکتار زمین زراعتی دارد که به سبب کمبود آب،فقط در دو میلیون هکتار آن کشت صورت می گیرد. پیش بینی می شود در آینده افغانستان قادر با شد تا یک میلیون هکتار زمین را تحت پوشش آبیاری در حوضه آمودریا قرار دهد و در محدوده کابل رود نیز مناطق زراعتی گسترش یابد. تاکنون به دلیل سه دهه بی ثباتی سیاسی،جنگ، محدودیت های مالی و فناوری و...افغانستان نتوانسته آنطور که بایسته است از منابع آب جاری در این کشور استفاده کند. در صورت تداوم امنیت و ثبات دایمی در افغانستان ،کمک و حمایت های مالی کشورهای تعهد کننده و جامع بین المللی دولت افغانستان قادر به مهار آب مرزی خواهد گردید. در سالهای اخیر دولت افغانستان توانسته با ایجاد طرح های مختلف بالقوه در بخش آب سرمایه های خارجی زیادی را جذب این بخش نماید. این موضوع می تواند منجر به استفاده وسیع افغانستان از برخی رودهای مرزی چون آمودریا، کابل رود، هریرود، هیرمند و ...شود که به طور سنتی و به دلیل عدم بهره برداری از داخل افغانستان به بیرون از کشور جاری بوده است. در نتیجه در سال های آتی همانند بسیاری دیگر از مناطق جهان، منابع آبی افغانستان می تواند منجر به یک چالش ژئوپلیتیکی و هیدروپلیتیکی بین افغانستان با کشورهای پاکستان، ازبکستان و ترکمنستان گردد .