روابط سیاسی ایران و عثمانی از 1907 تا 1921 میلادی

دولت های ایران و عثمانی را می توان واپسین دولت های بزرگ اسلامی دانست که طی چندین سده بر بخش بزرگی از جهان فرمانروایی کردند . این دولت ها که در تداوم سنن حکومت های شرقی – اسلامی مانند عباسی ، غزنوی و سلجوقی به وجود آمده بودند به نوعی در امتداد و تداوم بخش جوهره ی رفتار و سازمان حکومتی آنان بودند . هر گاه سخن از سنن حکومت های شرقی – اسلامی به میان می آید از دولت های ایران و عثمانی می توان به عنوان آخرین حلقه ی این رشته یاد کرد . سنتی بودن ساختار سیاسی این دولت ها در قیاس با تحولات عصر اکتشافات و رنسانس مطرح می شود که با توجه به شرایط دنیای جدید ، تحولی درونی و بنیادین در ساختار ها و فرهنگ سیاسی ایران و عثمانی رخ نداد و مناسبات ایران و عثمانی به عنوان دو واحد سیاسی مجزا در درون امت اسلامی بر شالوده ای نوین قرار نگرفت . لذا ساختار و سازمان این دولت ها تا پایان عمر آنها کما کان در چهار چوب سنن امپراتوری شرقی – اسلامی قابل تحلیل است . نخستین تماس های ایران و عثمانی با عداوت و کشمکش های ممتد آغاز شد اما با گذشت زمان و غلبه قدرت های استعمارگر اروپایی ایران و عثمانی در سراشیبی ضعف و سستی افتادند و توش و توان خود را در برابر اوضاع جدید ناشی از رنسانس و انقلاب صنعتی از دست دادند و به نوعی مدارای سیاسی با یکدیگر و پذیرش وضع موجود روی آوردند . اما وقوع انقلابهای مشروطه در ایران و عثمانی روابط دو کشور را در مدار تازه ای قرار داد و زمینه های جدیدی برای همکاری و همگرایی دو کشور فراهم شد . گفتمان مشترک مشروطیت ، استقرار حکومت قانون و مجلس ، مسائل مرزی ، گسترش تعاملات فرهنگی و روشنفکری ، مهاجرت و سکونت گروهی از اندیشمندان و آزادی خواهان ایرانی در استانبول ، درگیری مستقیم هر دو کشور در جنگ جهانی اول از جمله مسائلی بود که در فاصله ی پیروزی انقلاب مشروطیت ایران 1907م تا سال 1921م بستری از مناسبات تنگاتنگ بین دو کشور به وجود آورده بود . بنا براین پایان نامه ی حاضر می کوشد با استناد با منابع اصیل و دست اول به تحلیل و تبیین روابط ایران و عثمانی در فاصله سال های ( 1921- 1907 م ) در بعد سیاسی بپردازد ، ضمن این که از تحولات و دسته بندی قدرت های جهانی آن روز و تأثیر آن بر روابط مذکور که موجب شکل گیری و انعقاد پروتکل های تهران 1911 م و استانبول 1913 م گردید غفلت نمی ورزد .