ارزیابی توان اصلاح خاک های آلوده به شوری توسط گیاه اشنان

شوری یکی از عوامل اصلی تنش زای محیطی برای گیاهان در بسیاری از نقاط جهان است که اثر بازدارنده بر رشد و متابولیزم گیاهان دارد. تنش شوری فیزیولوژی گیاه را در سطوح کلی و سلولی، از طریق ایجاد تنش خشکی و بر هم زدن تعادل یونی، تحت تأثیر قرار می دهد. در این تحقیق توان گیاه اشنان برای اصلاح خاک های شور و قلیا مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی در پنج تکرار انجام شد، تیمارهای آزمایش عبارت بود از: 5 سطح شوری شامل: شاهد، 25/0، 5/0، 7/0 و 1 درصد، که براساس وزن خاک خشک گلدان ها تهیه شد. نمک مورد استفاده برای اعمال تیمارها، براساس ترکیب طبیعی نمک های واقع در رویشگاه طبیعی گیاه اشنان آماده شد. بدین صورت که پس از تجزیه نمک طبیعی جمع آوری شده از کویر مرنجاب، مخلوطی از سه نوع نمک nacl، cacl2، mgcl2 که نسبت آن ها به ترتیب 57/77 ، 20/12 و 31/2 درصد تهیه شد. ویژگی های مورفولوژیکی (از قبیل طول ساقه و ریشه، وزن تر و خشک، تعداد برگ، سطح برگ و غیره)، ویژگی های فیزیولوژیکی ( محتوی رنگیزه های رنگی، پتانسیل آبی برگ، و محتوای نسبی آب برگ) همچنین میزان فراهمی یون های سدیم، پتاسیم، کلر، کلسیم و منیزیم نیز اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که اکثر ویژگی های رشد با افزایش شوری از سطح شوری متوسط (5/0 درصد) کاهش معنی داری پیدا کردند. محتوای نسبی آب برگ، پتانسیل آبی برگ نیز از سطح شوری 5/0 درصد باکاهش معنی داری مواجهه شدند. همچنین با افزایش شوری تجمع یون سدیم و کلر به ویژه در برگ فزونی یافت، در حالی که یون های پتاسیم، کلسیم و منیزیم کاهش یافتند. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که شوری اثر معنی داری بر تراکم یون های منیزیم و پتاسیم در ریشه ندارد. براساس نتایج به دست آمده گیاه اشنان توانایی تحمل به تنش شوری را از طریق جذب یون ها در اندام های مختلف آن دارد و با توجه به این که سطوح متوسط شوری تأثیر معنی داری در کاهش رشد این گیاه ندارد، لذا گیاه اشنان به عنوان گزینه ای مناسب برای اصلاح خاک های شور و سدیمی پیشنهاد می شود.