بازنمایی برخی ساخت های دستوری و گفتمانی در گفتار کودکان 3 تا 5 ساله فارسی زبان شهرستان گلپایگان

پژوهش حاضر با هدف توصیف و تحلیل بازنمایی فعل مرکب و ساخت سببی به عنوان دو ساخت دستوری، و حذف ضمیرفاعلی غیر موکد به عنوان یک ساز و کار گفتمانی، در گفتار کودکان قبل از سن دبستان به نگارش درآمده است . چارچوب نظری این پژوهش را دستور نقش گرای نظام مند هلیدی به عنوان رویکردی نقش گرا که اهتمام ویژه به معنا دارد، تشکیل می دهد و بررسی ها از منظر فرانقش تجربی مطرح در این دستور انجام می گیرد . بدین صورت که ابتدا نوع فرایند در بندهای پیکره تعیین و سپس بررسیِ درصد رخداد هریک از انواع فرایندها ، مشخص می کند که در گفتار کودکان مورد آزمون، فعل های مرکب بیشتر به کدامیک از فرایند های شش گانه فرانقش تجربی تعلق دارند . نحوه بازنمایی مفهوم سببی در گفتار کودکان مورد مطالعه موضوع دیگری است که در این رساله به آن پرداخته شده است . در بخش دیگری به موضوع حذف ضمیرفاعلی غیرموکد توجه کرده ایم . پرسش عمده در اینجا این است که حذف ضمیرفاعلی غیر موکد بیشتر در کدام فرایندهای شش گانه فرانقش تجربی اتفاق می افتد؟. جمعیت نمونه در این پژوهش، 35 کودک 3 تا 5 ساله فارسی زبان حاضر در دو مهدکودک شهرستان گلپایگان می باشند که برای دستیابی به گفتار آنها از یک پرسشنامه 13 سوالی و آزمون تصویری کمک گرفته شد . ضبط و ثبت پاسخ های این کودکان به پرسشنامه و نیز جمله های توصیفی آنان برای تصاویر آزمون، یک پیکره 1701 بندی بدست داد . شایان ذکر است که جمله های حاصل از آزمون تصویری تنها در بررسی مفهوم سببی مورد توجه قرار گرفتند . نتایج بررسی ها نشان داد در فعل های مرکب بالاترین بسامد به فرایند مادی با 03/77 درصد اختصاص دارد . بازنمایی مفهوم سببی نیز تنها در قالب فرایند مادی می باشد .همچنین نتایج حاکی از آن است که درصد رخداد حذف ضمیر فاعلی در فرایندهای رفتاری بالاتر از بقیه فرایندهاست و در 71/85 درصد از آنها ،حذف ضمیر فاعلی غیر موکد رخ داده است .