حضانت و مسقطات آن از دیدگاه فقه امامیه و قانون مدنی ایران

کودکان به دلیل ناتوان بودن در تأمین نیازهای جسمی، روحی و مالی نیازمند حمایت خانواده می باشند. یکی از نهادهای حمایت کننده کودک حضانت است، که به علت تأثیرگذاری که در بُعد تربیتی و آینده کودک و جامعه دارد، در فقه و قانون از اهمیّت ویژه ای برخوردار است. متصدی حضانت و مدت زمانی که باید عهده دار آن باشد یک موضوع اختلافی بین فقهاست. در قانون مدنی ایران دیدگاهی که حضانت کودکان را تا هفت سالگی حق مادر می داند بر سایر دیدگاه ها ترجیح دارد. و در این مورد فرقی میان دختر و پسر نیست. و در صورت فقدان والدین حضانت برعهده جد پدری است و اگر او نیز زنده نباشد، این مسئولیت متوجه خویشاوندان به ترتیب تقدم در طبقات ارث می شود. مسئولیت این اشخاص به طور مطلق و همیشگی نیست، و با به وجود آمدن برخی مسقطات(موانع) از جمله: جنون و کفر، صلاحیت خود را از دست خواهند داد و حضانت از آن ها سلب می شود. چون در این میان سلامت جسمی و اخلاقی طفل که مهم ترین فلسفه حضانت است، در معرض خطر قرار می گیرد.