گسترش اسلام و شکل گیری تمدن اسلامی در آسیای مرکزی از آغاز تا انقراض سامانیان

چگونگی شکل گیری نقشه سیاسی آسیای مرکزی

نقشه سیاسی امروز آسیای مرکزی با مرزهایی که پنج کشور مستقل قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان را از یکدیگر جدا می­ سازند در نیمه اول قرن بیستم به تدریج در سه مرحله شکل گرفته است. اولین واحد سیاسی با مرزهای امروزی در 26 اوت 1920 تحت عنوان جمهوری خودمختار قرقیز به عنوان جزئی از تقسیمات داخلی فدراسیون روسیه به وجود آمد. این واحد سیاسی قلمرو قزاق ها را دربرمی­ گرفت و اطلاق نام قرق...

شکل گیری مرثیه در عصر جاهلی و آغاز دوره اسلامی

رثا به عنوان یکی از اغراض مستقل شعری از گذشته های دور نقشی پر رنگ بر صفحه شعر شاعران داشته است. رثا رهاورد تجربه عاطفی شاعر و ترجمان شرایط اجتماعی فرهنگی و اعتقادی جامعه اوست...

ملوک خوارزم (آفریغی) از آغاز تا ظهور سامانیان

عصر حکومت ملوک خوارزم که خاستگاه آنان به اساطیر و شخص آفریغ می‌رسد، نا شناخته باقی مانده است. این حاکمیت در منطقه خوارزم و در شمال شرق جیحون شکل گرفت. نخستین ملوک خوارزمشاهی در این منطقه، خاندان آفریغ هستند که بنابر نوشته ابوریحان بیرونی در آثار الباقیه، پیشینه‌ی آن ها به سال 305 میلادی می‌رسد. این ملوک که تعدادشان به بیست و دو نفر می‌رسد، و نسب خویش به کیخسروی کیانی می‌رسانند، بعدها به آل عراق...

امکان شکل گیری دانش اقتصاد نظری در تمدن اسلامی

جدیدیه، اسلام و روسی‌گردانی: نقش جدیدیه در گذار آسیای مرکزی از دورۀ اسلامی به دورۀ شوروی

در دهه‌های واپسین سدۀ نوزدهم/سیزدهم یک جنبش فکری در حوزۀ مسلمان‌نشین روسیۀ تزاری ظهور کرد که بعدها به جدیدیه شهرت یافت. خاستگاه نخستین این جنبش، تاتارستان و کریمه و بنیانگذار آن روشنفکری تاتار به نام اسماعیل گاسپرینسکی (گاسپیرالی/غصپری) بود. هدف اصلی جنبشی که او به راه انداخت، اصلاح نظام آموزش در جوامع مسلمان‌ روسیه به عنوان گام نخست و بنیادی برای اصلاح فرهنگی و اجتماعی این جوامع بود. گاسپرینسک...

آسیای مرکزی بزرگ‌تر از افسانه تا واقعیت

منطقه آسیای مرکزی به لحاظ سیاسی مفهومی سیال است، یعنی در گذر زمان و با تغییر معادلات سیاسی، محدوده از پیش تعریف شده برای مناطق دستخوش دگرگونی می گردد . آسیایمرکزی در دوران جنگ سرد بخ شی از سرزمین اتحاد جماهیر شوروی بود. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی پنج جمهوری در این منطقه استقلال یافتند . در نیمه نخست دهه 90 میلادی بسیاری از محققین معتقد بودند که آسیای مرکزی به همراه قفقاز، اروپای شرقی و کشوره...