ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی استان فارس برای آبیاری و شرب با استفاده از روشهای چند متغیره آماری

آب زیرزمینی منبع بسیاری از آب های استفاده شده برای آبیاری بوده و همچنین تامین کننده آب مشروب برای بیش از نیمی از جمعیت جهان می باشد. این تحقیق تلاشی برای بررسی وضعیت کیفی آب زیرزمینی استان فارس با استفاده از تکنیک های چند متغیره آماری، روش های گرافیکی و روش های عددی می باشد. داده های این پژوهش برگرفته از آمار کیفیت آب زیرزمینی متعلق به 298 حلقه چاه آب در استان فارس در یک دوره آماری 10 ساله (1388 – 1378) می باشد که 14 پارامتر کیفی آب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل عاملی حالت-r کاهش ماتریس پیچیده و حجیم داده ها را به سه عامل اصلی کاهش داد. نتایج تحلیل خوشه بندی 298 حلقه چاه را در سه کلاس دسته بندی کرد. تحلیل مقادیر پارامترها با استفاده از نمودارهای کیفیت آب نشان داد که تیپ آب زیرزمینی استان از نوع کلسیمی-منیزیمی–سولفاته– کلروره می باشد. همچنین در مصارف آبیاری تحلیل های بدست آمده از نمودارهای ویلکاکس نشان داد که تیپ آب منطقه c3s1 می باشد که بیانگر وجود مشکلات نسبتا بالای شوری در آب و بی مسئله بودن از لحاظ نسبت جذبی سدیم می باشد. با بررسی دیاگرام شولر و پارامترهای موثر بر آن می توان گفت که در دوره آماری کیفیت آب چاه های این منطقه در حد خوب و قابل قبول است. نقشه های پهنه بندی ترسیم شده با توجه به استانداردهای سازمان بهداشت جهانی (who) و سازمان غذا و خواربار کشاورزی ملل متحد (fao) نشان دادند که کیفیت آب از شمال به جنوب استان رو به زوال است و کیفیت آب در شهرستان های مهر، لارستان و لامرد غیر قابل قبول می باشد. در مصارف شرب مقادیر پارامترهای کلراید، پس ماند تبخیر آب، سختی کل و سدیم در بخش های جنوبی استان بالا بوده و از حد استاندارد (who) عدول نموده اند، همچنین در مصارف آبیاری بیشترین مشکلات مربوط به خطر افزایش شوری آب زیرزمینی است. نتایج بررسی شاخص های کیفیت آب زیرزمینی استان نیز تاییدی بر نتایج تفسیرهای گرافیکی بود و نقشه های پهنه بندی شاخص کیفیت آب نشان داد که مقادیر این شاخص از شمال به جنوب استان رو به افزایش است. نتایج روش ccme کیفیت آب استان برای مصارف شرب و کشاورزی را در حد مرزی نشان می دهد.