مطالعه تطبیقی عملکرد برامکه و آل سهل

برمکیان و آل سهل هر دو از برجسته ترین خاندان های وزارت و دیوان سالاری عصر خلافت عباسی بودند که در صحنه تاریخ سیاسی اسلام ظاهر شدند و جلال خاصی به این خلافت بخشیدند .یکی از موضوعاتی که پژوهشگران تاریخی با آن رو به رو هستند عملکردهای این دو خاندان ایرانی و نقششان در خلافت عباسی و زوال و نابودیشان است در این رساله که به روش پژوهش تاریخی و توصیفی است و با توجه به منابع کتابخانه ای انجام می پذیرد به این مسئله پرداخته شده است. برمکیان از خاندان های با نفوذ ایرانی بودند، بنیان گذار قدرت این خاندان در دستگاه عباسیان خالدبن برمک و فرزند و نوادگانشان یحیی برمکی و فضل و جعفر از معروفترین افراد این خاندان بودند که در دوره هارون الرشید قدرت زیا‏دی کسب کردند به طوری که در سال 178ه یحیی صاحب قدرت مطلق و تام و تمام شد و خلیفه تمام اختیارات را به او واگذار کرد. تمام مشاغل مهم در دست خویشاوندان و دست‏پروردگان یحیی قرارداشت به طوری‏که همیشه پنج نفربرمکی معتبرترین مشاغل لشکری و کشوری دربار را برعهده داشتند و هرکس از آنان نبود ازکار دور می داشتند هدایایی که شاهان برای آنان می فرستادند و احتراماتی بیشتر از خلیفه برای آنان قائل بودند باعث تحقیر هارون و ثروتشان باعث حسادت خلیفه می شد همه این عوامل و سوءظن هارون نسبت به آنان و توطئه‏چینی اطرافیان منجر به دستگیری و قتل‏عام این خاندان شد . خاندان سهل نیز ایرانی‏الاصل و سودای احیای استقلال ایران و تجدید نعمت این سامان را در سرداشتند . خاندان سهل را برامکه پروراندند و رونق کار و آیین مملکتداری ایشان به طریق برامکه نزدیک بود فضل طرف اعتماد مأمون بود و بدون هیچ قید و شرطی زمام تمام امورکشور در اختیارش بود ولی سرانجام آنان نیز به سرنوشت اندوهبار برامکه دچار شدند چون فضل کشته شد وزارت به برادرش رسید تا بدین وسیله تهمت قتل فضل را از خود دور سازد. از طریق مطالعه این پژوهش می توان به نقاط اشتراک و افتراق این دو خاندان حکومتگر ایرانی در درون دستگاه خلافت عباسی پی برد..