مطالعه انسان شناسی نقش مناسک به عنوان چسب اجتماعی در شاهنامه

پیدایی هر روایتی در جامعه در مسائل اجتماعی آن ریشه دارد، محیط اجتماعی و رویدادهای مختلف آن در آثار ادبی تاثیر می گذارند، چنانکه در همه آثار مکتوب باقی مانده از گذشتگان، به نوعی مسائل اجتماعی منعکس شده است، تردیدی نیست تمام داستان هایی که در شاهنامه با قلم فرزانه توس به رشته تحریر درآمده در پیوند با مسائل اجتماعی، فرهنگی، اعتقادی و اخلاقی شاعر بوده و در پیدایش این اثر بزرگ نقش اساسی داشته است. فردریک جیمسون روایت را پلی میان ادبیات و جامعه می داند که به واسطه ی آن واقعیت های اجتماعی و فرهنگی هر جامعه در ادبیات منعکس می شود، به همین منظور تحلیل روایت به عنوان رویکردی در جهت گره گشایی از متون ادبی وارد حوزه ی علوم اجتماعی شده است. در این پژوهش، محقق با مطالعه ی نقش مناسک در شاهنامه فردوسی، دست به خوانشی دگر از شاهنامه زده تا به این ترتیب اقدامی در جهت ایجاد معنا و تفسیری متفاوت از قرائت های قبلی باشد، چرا که مناسک به عنوان سازو کارهایی در جهت حفظ وحدت و انسجام در بین اعضای جامعه در فراز و فرود های زندگی اجتماعی در شاهنامه فردوسی از نقش گسترده ای برخوردار می باشند، آنها به عنوان مخازن معنی داری هستند که معمولاً اطلاعاتی را که با ارزش های حیاتی جامعه سروکار دارند، آشکار می سازند. در این پژوهش، محقق با استفاده از رویکرد نمایش اجتماعی ویکتور ترنر، فرآیند ایجاد بحران و گسست در نظم اجتماعی و نقشی که مناسک در حل و جبران تنش ایجاد شده ایفا می کنند را به صورت ویژگی های داستان گونه ی زندگی اجتماعی بر اساس روایت مورد تحلیل قرار داده است. این پژوهش شامل پنج فصل می باشد. که در فصل نخست مسئله مورد نظر پژوهشگر و سئوالات و اهداف تحقیق آورده شده است. در فصل دوم بعضی از کتاب ها و مقالاتی که به عنوان پیشینه مطالعاتی مورد استفاده قرار گرفته اند معرفی شده و سپس به شرح روایت شناسی ساختاری به عنوان چارچوب نظری تحقیق پرداخته شده و در میان اندیشمندانی که در زمینه ی تحلیل روایت صاحب نظر هستند، نظریه درام اجتماعی ویکتور ترنر در تجزیه و تحلیل نهایی داده ها به کار گرفته شده است. فصل سوم شرح مختصری از روش تحقیق می باشد و فصل چهارم شامل داده هایی است که در راستای پاسخگویی به سئوالات تحقیق گردآوری شده ودر آخر فصل پنجم تحلیل یافته های تحقیق و نتایج کلی محقق از این پژوهش را در قالب پاسخگویی به سئوالات تحقیق در خود جای داده است.