ارزیابی اثرات ساختگاهی زمین لرزه ها در شهر طبس

وجود شواهد فراوان از فعالیت گسل¬های کواترنری و سابقه لرزه خیزی، از جمله زمین¬لرزه 15 شهریور سال 1357 (ms=7/4)، قرار گرفتن شهر طبس در یک زون لرزه¬ای با پتانسیل لرزه¬خیزی بالا را به وضوح نشان داده است. این شهر بر روی رسوبات مخروط¬افکنه¬ای دوران کواترنر قرار گرفته که قادر به تقویت جنبش زمین می¬باشند. در اکثر زمین¬لرزه¬های اخیر، به طور واضحی نشان داده شده است که شرایط ساختگاه محلی نزدیک به سطح، می¬تواند تقویت قابل توجهی در تکان¬های زمین ایجاد و نقش اصلی را در سطح لرزش¬های زمین بازی کند. بنابراین توسعه¬ی روشی برای شناسایی و مشخص ساختن مناطق مستعد این چنین تقویت¬هایی، بسیار مطلوب است. برای تعیین خصوصیات رسوبات زیرسطحی جهت ارزیابی اثرات ساختگاهی در گستره¬ی منطقه¬ی مورد مطالعه، اندازه¬گیری و آنالیز میکروترمور در تقریبا 80 نقطه انجام و روش نسبت طیفی مولفه¬های افقی به عمودی (h/v) برای تخمین پریود غالب و فاکتور تقویت مورد استفاده قرار گرفته است. اندازه-گیری¬های گذشته میکروترمور، مربوط به پروژه ریزپهنه¬بندی ژئوتکنیک لرزه¬ای طبس که در تقریبا 52 نقطه انجام گرفته بود، به منظور مقایسه با اندازه¬گیری¬های جدید و قابل اعتمادتر ساختن نتایج نهایی، مورد آنالیز قرار گرفت. برای بررسی کارآمدی امواج میکروترمور برای تعیین خصوصیات ساختگاه (فرکانس غالب و فاکتور تقویت)، شکل نسبت طیفی امواج میکروترمور با نسبت طیفی امواج لرزه¬ای زمین¬لرزه¬ی سال 1357 (ms=7/4)، ثبت شده در ایستگاه شتاب¬نگاری ساختمان فرمانداری طبس و رکورد¬های ثبت شده در طول سال¬های بعدی و مقادیر فرکانس غالب و فاکتور تقویت به دست آمده از دو طیف، مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج، تشابه معناداری در شکل نسبت طیفی و مقادیر خصوصیات ساختگاه در هر دو طیف میکروترمور و جنبش نیرومند زمین نشان داد. نقشه بافت خاک که نحوه¬ی توزیع خاک در بخش¬های مختلف این ناحیه را نشان می¬دهد، با استفاده از عکس¬های هوایی و اطلاعات چاه¬های اکتشافی استخراج گردید. این نقشه به منظور انطباق بافت خاک و توزیع پریود غالب، با نقشه¬ی هم پریود مقایسه گردید. بر اساس نتایج این مطالعه، حدود 60 درصد این منطقه، نواحی دارای پریود زیاد (بزرگتر از یک) می¬باشند. با تعیین سرعت موج برشی و طبقه بندی لرزه¬ای آبرفت بر اساس استاندارد 2800 ایران و با تمرکز بر روی گسل¬های کواترنری، ایمن¬ترین جهت برای گسترش آینده شهر پیشنهاد گردید.