اقتباس، تضمین و تلمیح در دیوان ابن فارض

در این نوشتار مختصر کوشش بر آن است که وجود صنایع بدیعی اقتباس، تضمین و تلمیح در دیوان عارف بزرگ قرن ششم و هفتم هجری، ابن فارض حموی مصری، مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد . هنگامی که شاعر در ضمن کلام منظوم اش چیزی از قرآن یا حدیث، و یا مصراعی یا بیتی از شعر دیگری بیاورد و یا در آن به قصه ای معروف یا مثلی مشهور برای تقویت معنای مقصود، اشاره کند از صنایع بدیعی اقتباس، تضمین و تلمیح بهره برده است . و چنانکه روشن است عرفان یکی از پربارترین شاخه های فرهنگ اسلامی است که از آیات و احادیث شریف نبوی سرچشمه می گیرد و ابن فارض نیز که از شخصیت های معتبر در حوزه عرفان اسلامی است؛ اشعار دیوانش را مزیّن بدین معانی والا و بدیع کرده است و چنانکه از اشعارش پیداست، قرآن کریم و احادیث شریف نبوی دو چشمه جوشانی هستند که درخت شعر عرفانی او را سیراب کرده اند . و به همراه داستانهای دلنشین قرآنی قوام دهنده ی دیوان شعری وی شده اند و طراوت و شادابی خاصی به تمامی اشعارش بخشیده اند به گونه ای که در جای جای دیوانش همچون نگین می درخشند .