بررسی جایگاه حیوانات در امثال و کنایات عربی

زبان به عنوان بخشی از فرهنگ یکی از بارزترین عناصر هویت ملّی یک جامعه به شمار می¬رود که بخش عمده آن، زبان عامّه و ادب شفاهی است که ضرب المثل¬های رایج در آن، به عنوان یکی از مولّفه¬های برجسته زبان مردم، نقش مهمی در فرهنگ سازی دارند. امثال، جملاتی نغز، کوتاه، پند آموز و حاوی باوری فراگیر هستند و عصاره افکار و اندیشه های مردمان وگاه خردمندان یک جامعه به شمار می¬روند که در میان مردم به شکل نظم و نثر رواج یافته اند. مَثل¬ها فرهنگ، آداب، رسوم و حتّی شرایط محیطی یک قوم یا ملّت را در آیینه سخن منعکس می¬کنند. بافت و ساختار مَثَل ¬ها به شدّت تحت تأثیر محیط و فضای حاکم بر زندگی افراد هر جامعه¬ای است. در پیدایش و گسترش زبان عامه معمولاً پدیده¬ها و رخ¬داد¬های طبیعی و غیر طبیعی سهم بسزایی دارند که هر چه سهم آن¬ها در زندگی مردم بیشتر باشد، نمود آن¬ها در ادبیات شفاهی و به ویژه مَثَل¬ها و کنایات مشهودتر است. یکی از مظاهر خلقت که بخش قابل توجّهی از ادبیات هر ملّتی را به خود اختصاص داده، حیوان اعم از واقعی، خیالی یا وهمی و اهلی و وحشی است. بررسی و تحقیق در مَثَل¬های زبان عربی بیانگر این است که حیوانات گوناگون، با توجّه به نقش و حضوری که در زندگی اعراب داشته اند با بهره متفاوت در امثال انعکاس یافته اند. از این روی این پژوهش سعی شده است ضمن استخراج امثالی که نام حیوانات در آن ها ذکر شده استبه بررسی نقش و اهمیّت حیوانات در نزد اعراب و باورهای مختلف آن¬ها درباره حیوانات و نیز میزان انعکاس نام هر حیوان در امثال با ذکر نمادهای مختلف هر حیوان بپردازد.