بررسی اثر طوفان گردوغبار بر روی برخی پارامترهای فیزیولوژیک گونه های درختی گردو ، گلابی و توت

آلودگی هوا یکی از مشکلات عمده ای است که جهان امروز با آن مواجه است. طوفان های گردوغبار یکی از متداولترین واقعه های طبیعی هستند که معمولاً در مناطق خشک و نیمه خشک کره زمین رخ می دهند. در کشور ایران نیز مناطق غرب و جنوب از این واقعه مستثنی نیستند. این واقعه مانند دیگر پدیده های طبیعی می تواند اثرات متنوعی را بر گیاهان داشته باشد. این پژوهش به بررسی نقش انباشت ذرات گردوغبار بر برخی پارامترهای رشد و بیوشیمیایی از جمله: محتوی قندهای محلول، ترکیبات آنتی اکسیدان غیر آنزیمی (فلاونوئید و آنتوسیانین)، میزان فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز و سنجش شاخص تحمل آلودگی هوا (apti) با استفاده از پارامترهای کلروفیل، اسید آسکوربیک، ظرفیت نسبی آب و ph شیره خام برگ در سه گونه درختی توت، گردو و گلابی از دو محل نمونه برداری پاوه و برنجان پرداخته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که در هر سه گونه درختی با افزایش میزان گردوغبار در ماه شهریور، روند کاهشی در محتوی کلروفیل های a، b و کل و روند افزایشی در محتوی قندهای محلول، آنتوسیانین و میزان فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز مشاهده شد. هر سه گونه درختی به دلیل داشتن ارزش apti کمتر از 10 جزء گونه های حساس به آلودگی هوا شناخته شدند. مقایسه بین سه گونه درختی نشان داد که در هر دو منطقه نمونه برداری درخت گلابی به دلیل داشتن بیشترین کاهش در میزان شاخص تحمل آلودگی هوا به عنوان حساس ترین گونه درختی به آلودگی هوا عمل می کند. همچنین در منطقه برنجان درخت توت به دلیل کاهش کمتر این شاخص در ماه شهریور نسبت به ماه خرداد مقاوم تر از درخت گردو و در منطقه پاوه درخت گردو مقاوم تر از درخت توت است. کاهش محتوی کلروفیل تحت تأثیر ذرات گردوغبار ممکن است به دلیل اثر سایه اندازی ذرات، مسدود شدن دهانه روزنه ها و در نتیجه افزایش دمای برگ، افزایش فعالیت آنزیم کلروفیلاز باشد. افزایش محتوی قندهای محلول ممکن است به دلیل افزایش تجزیه نشاسته وسایر پلی-ساکاریدها به مونوساکاریدها و کاهش انتقال کربوهیدرات به بخش های مصرف کننده باشد. افزایش ترکیبات آنتی اکسیدان غیر آنزیمی ممکن است در ارتباط با نقش آنتی اکسیدانی این ترکیبات باشد. کاهش اسید آسکوربیک نیز ممکن است در ارتباط با افزایش فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز و افزایش دما باشد.