معناشناسی وحی در قرآن

پایان نامه
چکیده

چکیده: وحی یکی از مفاهیم اساسی قرآنی است که از دیر باز مورد مطالعه ی علمای اسلامی قرار گرفته است. نقطه شروع این مطالعات نیز بررسی های لغوی و کاربردی این واژه در قرآن است. از آنجا که این مفهوم همزاد با رسالت انبیاء است و کاربرد وسیعی در آیات قرآن دارد، طیف گسترده ای از نظرات لغوی، تفسیری و کلامی درباره ی این مفهوم وجود دارد و از آنجایی که وحی مفهومی قرآنی است، بررسی های قرآنی جهت ترسیم جایگاه این واژه در بین شبکه مفاهیم قرآنی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در واقع به دلیل ارتباط تنگاتنگ مفاهیم قرآنی با یکدیگر، شناخت هر مفهوم نیازمند مطالعه ی آن در کنار دیگر مفاهیم قرآنی است. معناشناسی با فراهم آوردن زمینه مطالعات معنایی در قرآن می تواند ابزار مناسبی در مطالعه ی مفاهیم قرآنی باشد. حوزه های معنایی از جمله مباحث معناشناسی است که می تواند در حوزه ی مطالعات قرآنی مورد استفاده قرار گیرد. بررسی حوزه های معنایی مفاهیم قرآنی، جایگاه هر حوزه را در بین مفاهیم قرآنی روشن می سازد و به تبیین واژه های مرتبط با آن می پردازد.. واژه وحی در قرآن، مجموعه ای از مفاهیم مرتبط با خود را در درون نظام معنایی خود جای داده است. این مفاهیم که دارای مؤلفه های معنایی مشترک و یک نظام معنایی خاص هستند، حوزه ی معنایی وحی در قرآن شکل می دهند. حوزه معنایی وحی در قرآن در دو حوزه وحی به معنای خاص (رسالی) و وحی به معنای عام آن قابل تعریف است. وحی به معنای خاص (رسالی) در با هم آیی با واژه های «حکمت»، «کتاب»، «قرآن»، «رب»، «نام های انبیاء»، «روح» و وحی به معنای عام آن در با هم آیی با واژه های «ملائکه»، «حواریون»، «نام انسان ها»، «حیوانات»، «جمادات»، و «شیاطین» است. با هم آیی مذکور در قرآن بر روی دو محور با هم آیی همنشینی و متداعی برقرار می شود. تمامی مفاهیم درون حوزه ی معنایی وحی با مفاهیم هم حوزه ی خود در ارتباط بوده و سازنده نظام معنایی هستند که در ارتباط با دیگر نظام های معنایی قرآنی است. کلید واژه ها: قرآن، معناشناسی، وحی، همنشینی معنایی، جانشینی معنایی، حوزه معنایی، وحی رسالی

منابع مشابه

وحی در لغت قرآن

این نوشتار در پى شناساندن مفهوم و مؤلفه معنائى واژه وحى در فرهنگ ها و کاربردهاى قرآنى آن است. نویسنده نخست به بررسى مفهوم لغوى واژه پرداخته است سپس ترکیب هاى قرآنى آن را بررسى کرده آنگاه به موارد کاربرد واژه وحى و معانى کاربردى آن اشاره نموده و از پنج معنا یاد کرده است.

متن کامل

معناشناسی صبر در قرآن

استوارترین و مطمئن‌ترین روش در شرح آیات، راهیابی به عمق معنای واژگان قرآن است که راه را برای تبیین مراد خدای حکیم هموار می‌سازد. این روش در میان مستشرقان نظیر ایزوتسو و برخی از محققان اسلامی به‌کار گرفته شده است. پژوهش حاضر به معناشناسی مفهوم صبر در قرآن در سه گام معناشناسی واژگانی، میدان‌های معناشناسی و مطالعات متنی می‌پردازد. در گام اول با ارائه تعریف معناشناسی صبر و تبیین جهان‌بینی آن از دید...

متن کامل

معناشناسی «برکة» در قرآن

برکة (یا برکت) در اصل به معنای ثبوت، دوام و فزونی خیر است که در حال رشد و افزایش است. مشتقات این واژه در قرآن تبارک، بارکنا، مبارک، بورک و برکات است. واژة تبارک در هشت مورد برای خداوند و در یک آیه برای «اسم» پروردگار بکار رفته است. همچنین، ذات باری تعالی نی خود «برکة» مطلق است. گسترة معنایی مشتقات برکت، شامل برکت در نسل، برکت در سرزمین، خیرات انبیاء، آب باران، خانة خدا و کتاب خدا می با...

متن کامل

معناشناسی احسان در قرآن

معناشناسی به مطالعة معنا می‌پردازد. «معنا» آگاهی از بافت فرهنگی و نیز رابطة یک واژه با واژگان دیگر در یک متن است. این مقاله با استفاده از معناشناسی، بر اساس بافت زبانی با بررسی روابط همنشینی و جانشینی به تحلیل معنایی «احسان» صرفاً در بافت قرآن کریم می‌پردازد. از همنشین‌های احسان به واژه‌های «تقوا»، «معروف» و «عدل» و از جانشین‌های احسان به واژه‌های «عمل صالح»، «بِر»، «خیر»، «فضل»، «انفاق»، «صدقه»،...

متن کامل

معناشناسی تقیه در قرآن

 تقیه یکی از ارکان دین اسلام و مذهب شیعه و از مهم‌ترین عوامل بقای مذهب شیعه و البته اسلام به شمار می‌آید. از طرفی بر اساس روایات شیعه مسأله تقیه هم‌چنان و تا ظهور حضرت حجت(عج) جاری است و در زمانه ما هم به دلیل ایجاد نحله‌های گوناگون مذهبی و گستردگی ارتباطات، یافتن مصداق تقیه از اهمیت والایی جهت ایمنی از خطراتی که مذهب شیعه را تهدید می‌نماید برخوردار است. این نوشتار که به سبک بنیادین و بر اساس م...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023