بررسی کیفی مفهوم شرم در زنان ایرانی ساکن شهر تهران

هدف پژوهش درک مفهوم و تعریف شرمساری و همچنان تلاش در فهمیدن چگونگی تجربه، فعال کننده ها، پیامد ها و روشهای مقابله با یک نوع خاصی از شرمساری - شرمساری تحمیلی در زندگی بزرگسالانه زنان تهرانی است. جامعه هدف پژوهش زنان تهرانی سن 22-35 ، عمدتا مجرد و تفکیک شده از نظر سکونت، شغل، تحصیل، نوع رشته ی تحصیلی، وضعیت اقتصادی، محل سکونت در تهران است. نمونه آماری 19 زن است که بر اساس روش نمونه گیری در دسترس هدفمند انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از مصاحبه بالینی و برای تحلیل آن از روش تحلیل محتوا استفاده شد. از نتایج پژوهش توصیف شرمساری، عوامل تشکیل دهنده آن، ابعاد و ویژگی های آن و انواع شرمساری از نظر زنان تهرانی به دست آمد که با زمینه نظری استفاده شده در این پژوهش مطابقت داشت. همچنین نتایج نشان داد که فعال کننده های اساسی در فرهنگ زنان تهرانی عبارتند از: نداشتن رابطه ی صمیمی، داشتن رابطه های سرد؛ بی احترامی، بی ارزش کردن، بی انصافی، حق خوری توسط اطرافیان؛ رابطه ای فراگیرنده، مالکیت و کنترل بیش از حد والدین و نامتناسب با سن؛ مورد قضاوت اطرافیان قرار گرفتن؛ مسخره کردن توسط اطرافیان؛ توقع بیش از حد اطرافیان؛ خشونت، دعوا، عصبانیت، فحش و داد زدن اطرافیان. یکی از اساسیترین حالت ها و احساسات که تجربه شرمساری را همراهی می کند عبارتند از: حس تحقیر، خورد شدن، کم بودن؛ غم، غصه، گریه، افسردگی، ناامیدی؛ عصبانیت، حرص خوری؛ ترس (از قضاوت، از تنهایی)، اضطراب و نگرانی. مهمترین پیامد های شرمساری تحمیلی عبارتند از این که شرمساری تحمیلی: صمیمیت را قطع می کند، برای صمیمی شدن مانع ایجاد می کند؛ تضعیف کننده و ناتوان کننده است؛ باعث سکوت می شود؛ تجربه شرمساری راجعه به بار می آورد؛ از وجود آدم می کاهد، از وقار و ارزش آدم می کاهد؛ تاثیر عکس می گذارد، آدم را لجوج و یک دنده می کند؛ تنهایی، انزوا، فرو رفتن در دنیای خصوصی را ایجاد می کند؛ اعتماد به نفس و عزت نفس را پایین می آورد و از بین می برد؛ شخصیت و هویت آدم شکل نمی گیرد؛ سبب از بین رفتن اعتماد و اطمینان می شود؛ ترس به وجود می آورد، نگرانی و اضطراب ایجاد می کند و به قولی یکی از مصاحبه شوندگان - "شرمساری ریشه ترس است". یکی از اساسی ترین روش های مقابله سالم با شرمساری تحمیلی زنان تهرانی عبارتند از: حق خود را دانستن، در مقابل ناحقی وایستادن و همدلی، پذیرش و درک پیدا کردن و از دیگران کمک پذیرفتن؛ و یکی از اساسی ترین روش های مقابله ناسالم با شرمساری تحمیلی زنان تهرانی عبارتند از: لج کردن، سرکش شدن و فشار را تحمل ¬کردن، زیاد رو به رو نشدن. همه نتایج با نظریه های اساسی این پژوهش (کافمن و گرین/لارنز) تطابق داشتند