بررسی اثر مقدار رطوبت بر انحلال خاک فسفات در بستر کاه برنج توسط قارچ های حل کننده فسفات

انحلال فسفر توسط ریز موجودات حل کننده ی فسفر بستگی زیادی به شرایط محیط و ترکیبات بستر کشت دارد. مطالعات حاضر به منظور بررسی دو گونه قارچی، مقدار رطوبت و مقدار خاک فسفات بر فسفر محلول درآب ph محیط کشت و شکل های فسفر در بستر پوسته شلتوک برنج در طی زمان انجام شد. قارچ های مورد استفاده aspergillus niger و یک جدایه از معدن خاک فسفات کوه لار یاسوج بودند. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه عامل خاک فسفات (در سه سطح صفر، 1:8 و 1:4 خاک فسفات: کاه برنج)، رطوبت (در دو سطح 100 و 200 درصد وزنی) و قارچ (در سه سطح شاهد، جدایه و a.niger) با سه تکرار به صورت بسته ای در یک دوره 60 روزه انجام شد. در زمان های 5، 10، 20، 30، 40، 50 و 60 روز فسفر محلول در آب و ph اندازه گیری شدند در زمان های 40 و 60 روز علاوه بر فسفر محلول در آب، شکل های قابل عصاره گیری با بی کربنات سدیم، سیترات سدیم، استات آمونیوم و اسید سولفوریک نیز تعیین شدند. نتایج نشان داد که حضور خاک فسفات نه تنها فسفر محلول را در محیط کشت افزایش نداد بلکه باعث کاهش آن نیز شد. به طورکلی فسفر محلول با افزایش رطوبت به 200 درصد وزنی افزایش یافت. بیشترین فسفر محلول در a.niger در رطوبت 200 درصد و سطح 1:8 خاک فسفات به دست آمد. فسفر محلول در تیمارهای جدایه بیشتر روند کاهشی داشت هر چند رشد این قارچ بیشتر بود. روند تغییرات ph با فسفر محلول معکوس بود و با کاهش فسفر محلول ph افزایش یافت. فسفر محلول در بی کربنات سدیم روند مشابه ی با فسفر محلول در آب در زمان های مورد اندازه گیری داشت. مقدار فسفر محلول در سیترات سدیم نسبت به سایر شکل های فسفر بسیار کمتر بود و به نظر می رسد که مقدار این شکل فسفر در حضور جدایه بیشتر است. فسفر محلول در استات آمونیوم در تیمارهای فاقد خاک فسفات قابل اندازه گیری نبود و مقدار آن در حضور a.niger بیشتر بود. بیشترین مقدار فسفر مربوط به شکل عصاره گیری شده با اسید سولفوریک بود که تنها در تیمارهای حاوی خاک فسفات مشاهده شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که ترکیب محیط کشت برای تهیه کودهای زیستی اهمیت بسزایی داشته و تحقیقات بیشتری را می طلبد.