کارایی حشره کشی ترکیب گرد خنثی- اسانس گیاهی علیه حشرات کامل سرخرطومی برنج (sitophilus oryzae (col.; curculionidaeدر شرایط آزمایشگاهی

کارایی حشره کشی خاک های دیاتومه و اسانس ها و عصاره های گیاهی علیه آفات انباری، توسط پژوهش گران زیادی مورد بررسی قرار گرفته است. ایده ی استفاده ی ترکیبی از خاک های دیاتومه و سایر عوامل حشره کش نیز موضوع پژوهش¬های زیادی بوده است. در پژوهش حاضر، اثر ترکیبی خاک دیاتومه- اسانس گیاهی برای اولین بار روی حشرات کامل سرخرطومی برنج، sitophilus oryzae، مورد بررسی قرار گرفت. اثر حشره¬کشی خاک دیاتومه¬ی سایان و کائولن فراوری شده¬ی سپیدان (در پنج دز 125/0، 25/0، 5/0، 1 و 5/1 گرم بر کیلوگرم) در ترکیب با چهار غلظت برآورد شده ی lc0، lc10، lc20 و lc50 فرمولاسیون دارویی گیاهی ام جی (به ترتیب معادل صفر، 1267، 1790 و 3451 میکرولیتر بر لیتر هوا) در شرایط آزمایشگاهی (دمای 2 ± 26 درجه ی سلسیوس، رطوبت نسبی 5± 65 درصد و 16:8 l:d) در چهار تکرار بررسی شد. مرگ و میر حشرات کامل بر روی گندم پس از گذشت 24، 48 و 72 ساعت محاسبه شد. برای ارزیابی تولید نتاج، حشرات کامل مرده و زنده پس از 72 ساعت از نمونه¬ها حذف و نمونه¬ها به مدت 45 و 90 روز دیگر در همان شرایط آزمایشگاهی قرار داده شدند. سپس، تعداد حشرات کامل ظاهر شده (به تفکیک زنده و مرده) شمارش گردید. اثر فاکتورهای دز، غلظت اسانس و زمان درمعرض¬گذاری روی مرگ و میر کاملا معنی دار بود. هم در مورد سایان و هم در مورد سپیدان، ترکیب lc0 اسانس گیاهی با دزهای مختلف آن دو (معادل استفاده ی انفرادی از سایان و سپیدان)، حتی پس از 72 ساعت نیز مرگ و میر قابل توجهی را ایجاد نکرد به طوری که میزان آن در دز بالای 5/1 گرم بر کیلوگرم در مورد سایان از 66/16 درصد و در مورد سپیدان از 6/6 درصد تجاوز نکرد. استفاده ی ترکیبی از غلظت های مختلف اسانس گیاهی و دزهای مختلف دو فرمولاسیون پودری حتی ظرف 24 ساعت باعث افزایش معنی دار میزان مرگ و میر شد. این افزایش طی 48 و به ویژه 72 ساعت بسیار قابل توجه بود و در مورد هر دو فرمولاسیون پودری از حدود 80 درصد در ترکیب lc10 با دز 125/0 گرم بر کیلوگرم طی 48 ساعت به حدود 100 درصد در ترکیب تیماری lc50- 5/1 گرم بر کیلوگرم رسید. بررسی تولید نتاج نیز نشان داد که در هیچ یک از ترکیب¬های تیماری حاوی اسانس ام جی نتاجی تولید نشد و تنها در اثر استفاده ی انفرادی از سایان و سپیدان تولید نتاج صورت گرفت. نتایج این تحقیق، افزایش قابل توجه اثر حشره کشی فرمولاسیون های سایان و سپیدان و نیز رفع اثر تاخیری آن دو (کاهش زمان درمعرض گذاری از حدود بیش از 14 روز به حدود 72 ساعت) را در ترکیب با اسانس گیاهی نشان دادند.