ارزیابی نقش فعالیتهای نئوتکتونیک در حوضه آبخیز سد یامچی با استفاده از شاخص های ژئومورفیک gis

چکیده: با توجه به فعال بودن حرکات کوهزایی در ناحیه آذربایجان و برای آگاهی ازمیزان فعالیت نیروهای درونی و تکتونیکی در منطقه ی مطالعاتی، از هشت شاخص ژئومورفیک که عبارت اند از: شاخص شکل حوضه (bs)، شاخص عدم تقارن حوضه ی زهکشی(af)، شاخص تقارن توپوگرافی عرضی(t)، شاخص پیچ وخم پیشانی کوهستان(smf)، شاخص انتگرال هیپسومتریک و منحنی هیپسومتریک (hc, hi) ، شاخص نسبت پهنای کف دره به ارتفاع دره(vf)، شاخص پیچ وخم رودخانه (s)و شاخص گرادیان طولی رودخانه (sl) استفاده شده است. نتایج حاصله نشان می دهد که محدوده مورد مطالعه از لحاظ زمین ساخت فعال است منتهی شدت آن در تمام سطح حوضه یکسان نبوده وحوضه های واقع در نیمه شمالی حوضه از فعالیت تکتونیکی بالایی نسبت به نیمه جنوبی آن برخوردارند .همچنین بر اساس بررسی های بعمل آمده از جداول و نقشه های تهیه شده و مشاهدات میدانی، زمین ساخت فعال در تشدید سیستم های شکل زایی و مورفودینامیک حوضه و انواع مختلفی از این اشکال، واریزه ها زمین لغزش، فرسایش شیاری و خندقی، کنار رودخانه ای و... تاثیر بسزایی داشته است. از اهدف دیگر این پژوهش، ارزیابی نقش فعالیتهای تکتونیکی در ناپایداری دامنه ها و فرسایش می باشد که جهت دستیابی به این امر از روش های مختلف کمی از جمله تراکم زهکشی، نسبت انشعاب، زمان تمرکز و شاخص های ژئومورفیک، انواع نقشه ها، مدل epm استفاده شده است. بر اساس مدل مذکور حوضه مورد مطالعه از نظر فرسایش در 5 کلاس پهنه بندی شد که کل حوضه از نظر شدت فرسایش در کلاس فرسایشی کم قرار گرفت، دبی رسوب ویژه حوضه 42/279 متر مکعب در کیلومتر مربع در سال و دبی رسوب کل در حوضه31/204116 متر مکعب در سال محاسبه گردید. نتایج این مطالعات مشخص نمود که بخش های شرقی حوضه از حساسیت بیشتر نسبت به فرسایش برخوردار است. دلایل عمده آن هم نوع سازندهای سطحی موجود در این منطقه و دخالت بی رویه وبهره برداری مفرط و غیر اصولی انسانها است که منجر به فرسایش تشدید شونده در این محدوده از حوضه شده است.