آثار حقوقی نقض قرارداد قبل از موعد اجراء در حقوق ایران و انگلیس

در دنیای قراردادها، به واسطه ی توافق طرفین یا طبیعت قراداد، بسیار اتّفاق می افتد که میان تاریخ انعقاد و اجرای قرارداد، مدّت زمانی فاصله بیافتد. طبیعتاً در قراردادهایی مانند پیمان کاری، طرفین بایستی مقدّمات اجرای تعهّداتشان را فراهم نمایند، تا اجرای قرارداد در زمان مقرّر با مشکل مواجه نشود. حال ممکن است یکی از طرفین، به طور صریح یا ضمنی قرارداد را نقض نماید، به عنوان مثال اعلام نماید قرارداد را اجراء نخواهد نمود. در حقوق انگلیس در صورتی که طرفین توافقی در مورد شیوه ی جبران خسارت ناشی از نقض قرارداد ننموده باشند، دادگاه حسب مورد حکم به پرداخت خسارات وارده به واسطه ی از دست دادن منافع مورد انتظار، یا هزینه¬های تحمیلی به اعتماد قرارداد، و یا استرداد مبلغی معادل کالای خریداری شده یا تعهّد انجام گرفته از سوی زیان دیده، صادر خواهد نمود. البتّه در شرایط خاصّی نیز امکان الزام به اجرای قرارداد یا فسخ آن وجود دارد. لیکن در حقوق ایران، در صورتی که توافقی در مورد شیوه¬ی¬ جبران خسارت صورت نپذیرفته باشد، اوّلین شیوه الزام به اجرای عین تعهّد می باشد و فسخ و دریافت خسارت در صورتی امکان پذیر است که الزام به اجراء ممکن نباشد. البتّه شرایط گرفتن خسارت بسیار محدود است و در امکان مطالبه¬ی خسارت عدم النّفع و خسارت معنوی اختلاف فراوانی وجود دارد. در مورد امکان مطالبه¬ی خسارت ناشی از از دست دادن منافع مورد انتظار و اعتماد نیز هیچ بحثی صورت نگرفته است.