بررسی تأثیرپذیری اشعار فارسی امیرعلیشیرنوایی از پیشینیان بر اساس نظریه بینامتنیت

امیرنظام الدّین¬علیشیرنوایی (17رمضان 844 ه . ش) از ترکان فارسی گوست که نیاکانش همه در خدمت تیمور و جانشینان او بودند. در شعر ترکی تخلّص او نوایی است و در دیوان فارسی که قریب شش هزار بیت است تخلّصش فانی است. این پژوهش-طی چهار فصل به شیوه¬ای توصیفی و تحلیلی مبتنی بر شگرد تحلیل بینامتنی که به تا?ثر آشکار و پنهان متن با متون قبلاً نوشته شده می¬پردازد و معتقد است؛ هیچ اثری نمی¬تواند بدون گفتگو با گذشته¬ی خویش سر برآورد و آنچه از اثر گوینده بر می¬آید تنها آواز خود او نیست بلکه برگرفته و متا?ثر از پیشینیان است- به بررسی تا?ثیرپذیری غزلیّات امیرعلیشیر در لایه¬ها¬ی فکری، ادبی و زبانی از آثار پیشینیان می¬پردازد. بررسی نتایج به دست آمده حاکی از این است که؛ نوایی علاوه بر تأثیرپذیری از منابع دینی و عرفانی در اثر مطالعه¬ی آثار بزرگانی چون حافظ، سعدی، امیرخسرو دهلوی، جامی، سلمان ساوجی، کمال خجندی، خیام، سنایی، خاقانی و فردوسی اغلب تشبیهات و استعارات، اصطلاحات و کنایات و مضامین شعر آنان را در آثار خود منعکس ساخته و استادانه به کار برده است. در این میان نوایی بیشترین تأثیر را از حافظ پذیرفته است، امیرعلشیر شیفته و فریفته¬ی خواجه شمس الدّین محمّد حافظ است و در مکتب عرفانی و ادبی او سیر می¬کرده و بیشتر غزلیّات او به تتبع و استقبال از غزلیّات خواجه است. واژگان کلیدی: امیرعلیشیرنوایی، متون پیشینیان، بینامتنیّت، فکری، ادبی، زبانی