بررسی معانی ثانویه صد غزل از حسین منزوی بر اساس نظریه تحلیل گفتمان گرایس

حسین منزوی (1383-1325) در انواع قالب های کلاسیک و نو شعر سروده است، اما بیشتر شهرت او در غزل سرایی اوست. غزلهای حسین منزوی به طور عمده دارای جابه جایی های نحوی فراوان است و گاهی دیریابیِ مفاهیم شعری او، به دلیل همین پیچیدگی های نحوی است. هربرت پل گرایس (1913-1988) یکی از فیلسوفان زبان است که مباحث متعددی را در زمین? معناشناسی بیان کرده است. برای تجزیه تحلیل متن های فارسی، فقط نظری? استنباطی او مطرح شده است و از آن با عنوان هایی مثل «اصول همکاری»، «اصول تعاون» و «اصول همیاری» نیز یاد می شود که تا کنون بر این مبنا بررسی هایی اندک، روی متون غیر شعری انجام شده است. اما بحث های گرایس گسترده تر از اصول مورد نظر است، از جمله معنای طبیعی و غیرطبیعی گزاره ها، و تفاوت های معناییِ حاصل از جابه جایی های نحوی. او دربار? معنای واقعیِ گزاره ها پژوهش های وسیعی انجام داده که می تواند در بررسی معانی متون مورد استفاده قرار گیرد. موضوع این پژوهش این است که در صد غزل حسین منزوی، معانی ثانویه را به کمک یافته های معناشناسی گرایس، استخراج کنیم. روش ما در بررسی شامل، استفاده از معیارهای معانی نحوی، معانی غیر طبیعی گرایس و موارد نقضِ اصول همکاری که معانی ضمنی را منتج می شود، بوده است. با بررسی بیش از صد غزل از حسین منزوی، این نتیجه حاصل شد که اگر در شماری از غزل ها، بیت ها گسیختگی معنایی دارند، منزوی در آن ها معناهایی ضمنی مد نظر داشته است و همچنین جابجایی های نحوی در غزل های او نه فقط به دلیل محدودیتِ شکل غزل و رعایت ردیف و قافیه و وزن، بلکه دلایل معنایی دارد، یعنی همین جابجایی ها علاوه بر معنای اولیه، معنای ضمنی و معنای اضافه نیز ایجاد کرده است.