بررسی هنجارگریزی نحوی در مجموعه آثار احمد شاملو

پایان نامه
چکیده

در سال های اخیر، بهره گیری از علم زبان شناسی در بررسی آثار ادبی بسیار مرسوم شده است. بررسی های زبان شناختی در حوزه ادبیات، اغلب، به منظور شناسایی ویژگی های سبکی موجود در آثار ادبی، صورت می گیرند. پژوهش حاضر نیز، با بهره گیری از آراء ساخت گرایان و نظریه زبانی لیچ در باب هنجار گریزی، به بررسی زبان شناختی شعر سپید شاملو، به عنوان نمونه ای از شعر معاصر، می پردازد. هنجار گریزی از مهم ترین مسائل قابل توجه در شعر نو است. اما، حوزه آن بسیار گسترده است؛ چنان که لیچ هشت نوع هنجار گریزی را بر می شمارد و از آن ها به عنوان ابزاری برای آفرینش شعر یاد می کند. در این پژوهش، به بررسی هنجار گریزی نحوی در شعر شاملو می پردازیم. بدین منظور، هفده دفتر شعر، از مجموعه آثار احمد شاملو را که شامل اشعار سپید وی است، بر گزیده و پس از بررسی ساخت نحوی جملات آن ها، بر اساس آرایش واژگانی غالب، در فارسی معیار نوشتاری، یعنی، فاعل- مفعول- فعل، انواع هنجار گریزی های نحوی حرکتی موجود در این آثار را استخراج و طبقه بندی می نماییم؛ سپس، بسامد هر یک از این انواع را مشخص می سازیم و تأثیر آن ها را در ایجاد زبان شعری خاص شاملو مورد بحث قرارمی دهیم. یافته های حاصل از این تحقیق نشانگر این مطلب است که شاملو از هنجارگریزی نحوی، در شعر سپید خود که محدودیت های رعایت وزن و قافیه را ندارد، به عنوان ابزاری برای شعرآفرینی بهره برده است و با به کارگیری چنین فرآیند های حرکتی در زبان شعر خود، سعی می کند تا تصاویری از زبان بیآفریند که برجسته و بدیع باشند. وی برای بیان عواطف شخصی و تصویر آفرینی، با پشت سر گذاشتن کلیشه های دستوری، در ساخت نحوی زبان، دگرگونی ایجادکرده و ازطریق برهم زدن قواعد حاکم بر زبان هنجار، ترکیباتی برجسته، بدیع و تأثیرگذار خلق کرده است.

منابع مشابه

هنجارگریزی در شعر شاملو

هر زبانی به اقتضای شرایط از هنجارهای متغیّری پیروی می‌کند. هنجار، قانون و روشی است که از سوی اکثریت افراد جامعه پذیرفته می‌شود و هنجارگریزی اِعراض و عدول از روش و ایین معمول است. هنجارگریزی در زبان، انحراف از قوانین حاکم بر زبان معیار است و شعر یکی از مهم­ترین میدان‌های انحراف از قواعد و معیار زبان به شمار می‌رود. شعر شاملو در امتداد تاریخ شعر فارسی، ادامۀ جریان پیوستۀ شعر با رویکردِ موسوم به شعر ...

متن کامل

بررسی تطبیقی شگردهای نحوی- سبکی و خلاقیت ادبی در اشعار فروغ فرخزاد و احمد شاملو

هدف از جستار حاضر بررسی ویژگی‌های نحوی و سبکی، نوآوری و تصویرآفرینی ادبی آثار فروغ فرخزاد و احمد شاملو می‌باشد. فروغ از تواناترین شعرای معاصر ایران است. شعر وی برخاسته از احساس و اندیشه انسانی است؛ چه در لفظ و چه در محتوا پر از نوآوری و مملو از صنایع ادبی است. مضمون اشعارش مبتنی بر احساسات و تجربیات شخصی وی می‌باشد. شهامت شاملو در شکستن عرف ...

متن کامل

بررسی تطبیقی شگردهای نحوی- سبکی و خلاقیت ادبی در اشعار فروغ فرخزاد و احمد شاملو

هدف از جستار حاضر بررسی ویژگی‌های نحوی و سبکی، نوآوری و تصویرآفرینی ادبی آثار فروغ فرخزاد و احمد شاملو می‌باشد. فروغ از تواناترین شعرای معاصر ایران است. شعر وی برخاسته از احساس و اندیشه انسانی است؛ چه در لفظ و چه در محتوا پر از نوآوری و مملو از صنایع ادبی است. مضمون اشعارش مبتنی بر احساسات و تجربیات شخصی وی می‌باشد. شهامت شاملو در شکستن عرف ...

متن کامل

هنجارگریزی نحوی در گفتمان قرآنی

متن، ساختاری زبانی است که از الگوها و قواعد دستوری خاصی پیروی می‌کند که از آن با نام زبان معیار/ خودکار یاد می‌شود. گاهی ادیب برای بزرگ­نمایی مفهوم مورد نظر خود، با وجود امکان رعایت قواعد زبانی، از هنجار زبان سر­می‌پیچد تا توجه مخاطب را به یک معنای خاص جلب و در حقیقت مفهوم را برجسته‌سازی کند. هنجارگریزی یکی از شیوه‌های برجسته‌سازی معناست که در هشت سطح قابل بحث است. این نوشتار با بررسی هنجارگریز...

متن کامل

پژوهشی در ساختار هنجارگریزی شعر احمد عزیزی

 شاعر هنجارگریز با هدف رستاخیز ادبی و آشنایی‌زدایی موجب ایجاد لذت هنری می‌شود. در این مقاله جلوه‌های مختلف هنجارگریزی احمد عزیزی در اشعارش در شش محور بررسی شده است: آوایی، واژگانی، معنایی، زمانی، سبکی، نحوی. وی گاه صامتی را حذف و گاه در مصوت‌ها تغییراتی ایجاد می­کند. گاهی نیز از طریق ساخت واژگان جدید، برجستگی خاصی به ابیاتش می­دهد. با بهره­گیری از این خصیصه زبان، شعر او از یک سو ریشه در تاریخ و...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

دانشگاه رازی - کرمانشاه - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023