طراحی مرکز محله در محله علم و صنعت ( منطقه نارمک تهران) با رویکرد حس تعلق به مکان

یکی از خصوصیات محله به ویژه محله های قدیمی وجود فضای عمومی مشترک میان ساکنین بوده است. این فضاهای عمومی (مراکز محله) نقش عمده ای در افزایش تعاملات میان افراد و شکل گیری هویت جمعی داشته اند. هدف از پروژه حاضر طراحی یک مرکز محله در محله نارمک تهران است تا با شناسایی ویژگی-های تأثیرگذار مراکز محله به افزایش حس تعلق به مکان ساکنان آن کمک نماید و همچنین بر مبنای تعاریف و نظریات مربوط به کیفیت مکان های عمومی به یافتن ویژگی های کالبدی مناسب برای ایجاد یک مرکز محله بپردازد. اهمیت این پژوهش ازآن جهت است که امروزه به دلیل تحولات سریع دوران معاصر، محله ها دچار نوعی بی هویتی شده اند؛ که این اتفاق باعث کاهش سرمایه و ارتباطات موثر اجتماعی شده است. انسان معاصر خود را جدا از محله و شهر می داند و احساس بی ریشگی و سرگردانی می کند. احساس تعلق اجتماعی، مبنای احساس مسئولیت و به دنبال آن مشارکت در فعالیت های اجتماعی ساکنان محلات است. طراحی یک مرکز محله با رویکرد حس تعلق مکان می تواند موجب ایجاد افزایش احساس مالکیت، افزایش مشارکت های اجتماعی مردم، ایجاد احساس مسئولیت، به سادگی عبور نکردن از مسائل و مشکلات محل و جامعه و ... شود. روش به کاررفته در این پژوهش بررسی اطلاعات اسنادی (کتابخانه ای) و میدانی بوده است. با بررسی نمونه ها و نظریات مختلف در مورد محلات شهری، این نتیجه گرفته شد که برای تزریق احساس تعلق به محله و مکان زندگی ساکنان شهرها، باید به نیازهای عینی و ذهنی شهروندان توجه کرد. شناخت فعالیت ها، شناسایی نماد و نشان های خاطره انگیز، زمینه هایی عینی و بیرونی در محیط مانند طرح، منظره، بو، صدا، همه و همه در پیوند انسان و محیط موثرند. در طراحی مرکز محله در محله نارمک به این عوامل توجه شد؛ در این فضا با ایجاد یک مرکزیت کارکردی، لبه تجاری و توجه به فضای آموزشی، فرهنگی و اداری در سطح محله سعی شد تا ویژگی های کالبدی مناسب برای افزایش حس تعلق ساکنان آن ایجاد شود.