کپی رایت از منظر حقوق بین الملل و حقوق ایران

کپی رایت یا حق تکثیر به مقوله حقوقی مالکیت فکری یا مالکیت غیرمادی یا به تعبیری مالکیت معنوی تعلق دارد و لزوماً تنها به آثار فکری نظیر آثار ادبی هنری تعلق ندارد بلکه بعنوان مثال به اجراهای هنری واختراعات فنی وعلائم تجاری که ناشی از فعالیتهای فکری نیستند نیز اطلاق میگردد. اهمیت این موضوع، با توجه به سادگی دسترسی عموم به تولیدات فکری متعلق به دیگران و کپی برداری غیر قانونی و نشر آن بدون در نظر گرفتن مقررات مربوط به کپی رایت بسیار زیاد است. حق تکثیر و انتشار محصولات فکری، از شروط اولیه برخورداری از منافع آن به شمار میرود. نقض کپی رایت، علاوه بر محروم کردن صاحب آن از منافع مادی، سبب از بین رفتن روحیه خلاقیت و تزلزل فرهنگ جامعه میشود. حقوق مرتبط نیز شامل مجموعه ای از حقوق است که به اجراکنندگان، تولیدکنندگان صفحات صوتی و پخش اعطا میشود. در بعضی از کشورها نظیر ایالات متحده آمریکا و بریتانیا، این حقوق به طور ساده در کپی رایت ادغام شده اند. سایر کشورها، نظیر آلمان وفرانسه، از این حقوق تحت مجموعه مجزایی بنام حقوق مجاور حمایت میکنند. در سال1873 تعداد بسیار زیادی از مخترعان، ازشرکت در نمایشگاه بین المللی اختراعات در شهر وین خودداری کردند. مخترعان می ترسیدند که بازدیدکنندگان، به ویژه خارجی ها و دول بیگانه، فکر و طرح آنها را بدزدند و از آن بهره برداری مالی و اقتصادی نمایند. این فقط یکی از اتفاقات مشابه در سراسر اروپا بود. در این نوشتار سعی بر آن شده ابعاد مختلف کپی رایت و حقوق مرتبط با آن، با توجه به جدیدترین اسنادبین المللی موجود در این باره مورد بحث قرار گیرد. همچنین ابعاد مختلف کپی رایت درحقوق جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار گرفته است.