بررسی تأثیر اعتبارات بنگاههای زود بازده در زیر بخش دامپروری استان خراسان جنوبی

حمایت از ایجاد و توسعه بنگاه های کوچک و متوسط اقتصادی یکی از اولویت های اساسی در برنامه توسعه اقتصادی اکثر کشورهاست. با این وجود اجرای طرح اعتبارات بنگاه های کوچک و متوسط اقتصادی در ایران طی سال 1384با بحث های فراوانی از سوی موافقان و مخالفان آن در مورد اثربخشی آن همراه بوده است . با توجه به اهمیت طرح بنگاه های زود بازده و بار مالی سنگینی که برای اجرای این طرح در کشور هزینه شده و با توجه به آمار های متناقض منابع رسمی، این مطالعه به منظور بررسی اثر اعتبارات بنگاههای زود بازده در زیر بخش دامپروری در استان خراسان جنوبی انجام گرفته است. روشی که در مطالعه حاضر برای بررسی تأثیر اعتبارات بنگاههای زود بازده در زیر بخش دامپروری استان خراسان جنوبی به کار گرفته شده استفاده از سیستم معادلات(sure) با روش پانل دیتا می باشد، علاوه بر آن از مدل لاجیت ترتیبی نیز استفاده شده است. جامعه آماری این مطالعه کلیه بنگاه های دریافت کننده تسهیلات زودبازده در زیر بخش دامپروری استان خراسان جنوبی است که در مجموع 1067 بنگاه می باشد. اطلاعات مورد نیاز جهت انجام این مطالعه از طریق پیمایشی و تکمیل پرسشنامه برای دوره زمانی 1391- 1384 از بنگاه های زیر بخش دامپروری جمع آوری شد. تخمین دستگاه معادلات به ظاهر نامرتبط با روش پانل نشان داد تمام متغیرهای موجود در معادله اول دارای رابطه مثبت و معنی دار با جریان سرمایه گذاری بنگاه های زود بازده در زیر بخش دامپروری هستند در این میان ارزش افزوده بنگاه ها بیشترین تاثیر را دارند. در معادله دوم نیز متغیرها معنی دار و مثبت گزارش شده اند و با توجه به ضرایب بدست آمده متغیر با وقفه انباره سرمایه نقش پررنگ تری بر انباره سرمایه دارد. ضریب برآوردی نیروی کار در معادله سوم معنی دار نیست. در معادله چهارم متغیرهای ارزش افزوده و شاخص کاربری دارای اثر معنی داری بر رشد نیروی کار نیستند. و فقط سرمایه گذاری قابلیت تغییر معنی دار بر بکارگیری نیروی کار را دارد. نتایج مدل لاجیت ترتیبی نشان داد اثر نهایی استفاده از اعتبارات برای متغیر سود در بخش اول یعنی کسانی که کمتر از 30میلیون تومان وام گرفته اند منفی و در سه سطح دیگر مثبت گزارش شده است. این امر نشان می دهد که افزایش میزان سود بنگاه به میزان یک واحد سبب ایجاد تغییرات مثبت در احتمال استفاده از اعتبارات بانکی برای گروه های دو، سه و چهار خواهد شد. بیشترین تاثیر مثبت متغیر سود در سطح گروه چهار یا کسانی که بیشتر از 90 میلیون اعتبارات بانکی دریافت کرده اند گزارش شده است. به طوری که با یک واحد(میلیون) افزایش در سود و ثابت ماندن سایر شرایط احتمال استفاده از اعتبارات بانکی به اندازه 029/0افزایش می یابد. در گروه های سوم و چهارم با بالا رفتن سرمایه گذاری احتمال استفاده از اعتبارات کاهش خواهد داشت. اثر نهایی هزینه واسطه بنگاه ها در گروه یک و دو منفی گزارش شده است و می تواند نشان دهنده ترس بنگاه ها از گرفتن وام با بالا رفتن هزینه ها در بنگاه هایی که کمتر از 60 میلیون وام گرفته اند باشد. با توجه به نتایج به دست آمده پیشنهاد می شود سیاستگذاران به منظور افزایش تولید، اشتغال و سرمایه گذاری بلندمدت در این بخش، ایجاد ثبات در بازار نهاده ها و محصولات را به منظور تضمین سودآوری فعالان این بخش مدنظر قرار دهند، چراکه اعتبارات، تنها یکی از نهاده های اصلی تولید است و تسهیل پرداخت آن بدون توجه به وجود ثبات در بازار نهاده و محصول به تنهایی مشکلات این بخش را حل نخواهد کرد.