ارایه الگویی برای آمایش سرزمین مناطق خشک با استفادۀ ترکیبی از رویکردهای تحقیق در عملیات سخت و نرم(مطالعه موردی: حوزه آبخیز گودمغان)

بررسی سیر تحولات آمایش سرزمین در ایران طی سال های گذشته، از این واقعیت حکایت دارد که آمایش سرزمین کماکان در کانون توجهات برنامه ریزان و تصمیم گیران کشور قرار داشته است؛ اما، به دلیل عدم اتکا سیستم برنامه ریزی کشور به تفکر بومی، دانش ملی و در نظر نگرفتن درصد فراوانی وقوع خشکسالی و شدت آن از بین رفته و عملیاتی شدن پیشنهادهای برنامه های آمایش سرزمین در ایران با مشکلات فراوانی مواجه شود. بنابراین، شناسایی عمیق این مسایل و موانع پیش روی آمایش سرزمین در ایران، برای توسعه روش های سازگار و درخور ضروری است. براین اساس، این پژوهش با هدف ارایه چهارچوبی برای آمایش سرزمین با استفاده از رهیافت مشارکتی پایین به بالا و روش های تحقیق درعملیات نرم (ssm) به عنوان روش غالب بهره گرفته شده و در حین انجام گام های این روش ، از یکی از روش های حوزه تحقیق درعملیات سخت یعنی روش ahp به عنوان روش مکمل استفاده گردید. در این راستا حوزه آبخیز گودمغان واقع در استان هرمزگان به عنوان منطقه مورد مطالعه این پژوهش انتخاب شد. نتایج نشان داد که مشکلات مربوط به خشکسالی بالاترین وزن را از دید خبرگان به خود اختصاص داده اند. از سوی دیگر، مشکلات مرتبط به دولت اعم از حمایت ناکافی، طرح ها و ارتباط میان مردم و دولت از پایین ترین اولویت ها می باشند. بنابراین علیرغم اینکه اکثر ذینفعان محلی، دولت را دلیل اصلی بسیاری از مشکلات می دانستند. در نهایت الگویی تلفیقی از مدل بوم شناختی آمایش سرزمین مخدوم و مدل مشارکتی پایین به بالای فائو پیشنهاد شد که می توان در آن، از روش های تحقیق در عملیات سخت و نرم و یا ترکیبی از هر دو برای اجرایی نمودن استفاده نمود.