مدل انتخاب شیوه های حمل و نقلی سفرهای تحصیلی دانش آموزان دبستانی (مطالعه موردی شهر رشت)

لزوم کاهش تراکم خودروها و آلودگی هوا به خصوص در محدوده مدارس، ضرورت استقلال شخصیت و بلوغ فکری کودکان با پیاده روی به مدرسه و همچنین لزوم افزایش تحرک فیزیکی و مقابله با چاقی کودکان، از جمله عواملی هستند که توجه به انتخاب شیوه سفرهای تحصیلی کودکان را اجتناب ناپذیر می دارد. توجه کم تر محققین به سفرهای تحصیلی دانش آموزان دبستانی موجب شد تا در این مطالعه عوامل اثرگذار بر تصمیم والدین در انتخاب شیوه سفر به مدرسه برای دانش آموزان دبستانی مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور تعداد 1078 پرسشنامه بین دانش آموزان 9 مدرسه ابتدایی دخترانه و پسرانه دولتی و غیردولتی شهر رشت توزیع گردید تا ارتباط بین متغیرهای اقتصادی- اجتماعی، محیطی و روان شناختی با شیوه های سفر به مدرسه از طریق پرسش از والدین مشخص گردد. مدل های لوجیت ترکیبی و چندگانه برای تبیین اثرگذاری و ارتباط متغیرها بر انتخاب شیوه های سفر به مدرسه (شامل استفاده از سرویس مدرسه، خودروی شخصی والدین و پیاده روی دانش آموز) به کار برد ه شد. نتایج مدل سازی با 735 مشاهده کامل حاکی از معناداربودن متغیرهای تعداد خودروی تحت تملک خانوار، وضعیت گواهینامه رانندگی پدر و مادر، فعالیت کم ورزشی والدین در هفته، دسترسی به حمل و نقل عمومی در مسیر خانه تا مدرسه، فاصله زمانی درک شده پیاده روی خانه تا مدرسه، تحصیلات مادر، مولفه های هنجار شخصی نسبت به محیط زیست و ویژگی های روان شناختی والدین نسبت به پیاده روی فرزندان، نگرانی درک شده در پیاده روی به تنهایی، نگرانی درک شده در استفاده از سرویس مدرسه و دارابودن سرویس مدرسه در انتخاب شیوه های سفر به مدرسه هستند. همچنین مدل لوجیت ترکیبی با تجزیه ضریب تصادفی نشان می دهد که بخشی از اختلاف سلیقه مربوط به فاصله زمانی درک شده پیاده روی از خانه تا مدرسه در مطلوبیت گزینه پیاده روی براساس تعداد خودروی تحت تملک خانوار قابل توضیح است. لذا ایجاد مسیرهای ایمن پیاده روی برای دانش آموزان در سطح شهر، رسیدگی به پیاده روها و طراحی مناسب آن ها، افزایش ایمنی و امنیت در محله ها، کاهش مناظر ناهنجار در خیابان ها در کنار وجود مدارس با کیفیت آموزشی مناسب در تمام نواحی شهر رشت ازجمله سیاست ها به منظور افزایش احتمال انتخاب شیوه های غیرموتوری سفر مثل پیاده روی از سوی والدین نسبت به انتخاب شیوه های موتوری است.