عامل شناسی فرهنگی جرم و راه های پیشگیری از آن

علم جرم شناسی به شناخت عوامل جرم می پردازد، علل ارتکاب جرم در دنیای امروز گستردگی فراوانی دارند. لذا با توجه به زمینه های مختلف این عوامل دسته بندی شده و در شاخه های مختلف بررسی می شوند. به عنوان مثال علل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی هر کدام در نظریات جرم شناسی مختص خود بررسی می شوند. فرهنگ نیز می تواند به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل وقوع جرم باشد. فرهنگ می تواند به رفتار آدمی شکل دهد و او را به سمت عمل و عکس العمل¬هایی سوق دهد، چرا که فرهنگ به مانند یک ارزش حاکم بر فرد و شناخته شده و این توانایی را دارد. حتی مواردی که نتوان این ارزش را به درستی برای فرهنگ در نظر گرفت ، فرهنگ های مختلف به عنوان یک انتخاب ناظر بر سود و زیان شخص (فرهنگ به مثابه ی جعبه ابزار) مورد استفاده ی شخص قرار می گیرد و به عنوان یک سائق رفتار عمل می کند. تعارضات فرهنگی، خرده فرهنگ ها، سبک زندگی، تأخر فرهنگی، مهاجرت، رسانه ها، موسیقی، جشن ها و سایر تولیدات فرهنگی می توانند در مواردی شخص را به سمت ارتکاب جرم سوق دهند. تحلیل و شناخت این عوامل را عامل شناسی فرهنگی جرم می گویند. در جامعه ی ایران نیز بسیاری از آسیب های فرهنگی وجود دارد که افراد را به سمت ارتکاب ناهنجاری سوق می دهد. از طرف دیگر با درک این مطلب که فرهنگ هدایت گر رفتار آدمی است، می توان فرهنگ های ارزشی یا سازنده را به منظور پیشگیری و جلوگیری از جرم و انحراف در جامعه ایجاد کرد. اگر زمان و مسیر ایجاد و تولید فرهنگ طولانی باشد می تواند فرض تغییر فرهنگ های جرم زا را در نظر گرفت و به تغییر فرهنگ های جرم زا به عنوان مسیری اجرایی تر به منظور نیل به هدف پیشگیری نظر داشت. نظریات بسیاری در جرم شناسی و جامعه شناسی در مورد راه کارهای فرهنگی پیشگیری از جرم وجود دارد، برخی ناظر بر فرد است و برخی دیگر ناظر بر جامعه. الگوی کنترل درونی، امر به معروف و نهی از منکر، احساس امنیت، الگوی کنترل اجتماعی و بسیاری از نظریات دیگر دارای راه کارهای فرهنگی پیشگیری کننده از جرم هستند. همچنین با شناخت آسیب های فرهنگی جامعه ی ایران نظیر نداشتن برنامه ی فرهنگی جامع، عدم مدیریت، عدم تبادل فرهنگی، تأخر فرهنگی، عدم آموزش صحیح فرهنگی از دوران کودکی در آموزش و پرورش، راه کارهای ترمیم این آسیب ها را ارائه داد تا با اعتلای فرهنگی جامعه بتوان راه های پیشگیری از جرم را به طور تخصصی و علمی مطرح نمود و با ارائه ی آن به نهادهای مسئول از فرهنگ به عنوان مهم ترین خصیصه ی اجتماعی در کنترل بزه کاری ها و کج رفتاری ها بهره گرفت.