مقایسه مدل های مختلف رگرسیون تصادفی لژاندر دارای ساختارهای متفاوت واریانس باقیمانده برای برآورد مولفه های واریانس وزن بدن در گوسفند مغانی

پژوهش حاضر به منظور مقایسه مدلهای رگرسیون تصادفی دارای توابع لژاندر و ساختارهای متفاوت واریانس باقیمانده برای برآورد اجزای واریانس وزن بدن گوسفند مغانی انجام شد. داده های به کار برده شده در این پژوهش شامل 10354 رکورد وزن بدن 63 تا 416 روزگی مربوط به 2931 رأس گوسفند مغانی بود که در طی سال های 1373 تا 1392 در ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد گوسفند مغانی واقع در شهرستان جعفرآباد مغان استان اردبیل جمع آوری شده بودند. نرم افزارهای excel، access و minitab جهت ویرایش و آماده سازی داده ها مورد استفاده قرار گرفتند. اثرات ثابت موثر بر وزن بدن با کمک تجزیه مدلهای خطی تعمیم یافته با نرم افزار sas تعیین شدند. مدلهای رگرسیون تصادفی به کار برده شده برای برآورد اجزای واریانس، شامل اثرات ثابت گروههای هم دوره (سال تولد - فصل تولد - نوع تولد - جنس) و سن مادر هنگام زایش، یک رگرسیون ثابت برای برازش میانگین تغییرات وزن بدن در جمعیت و رگرسیون های تصادفی برای برازش اثرات تصادفی ژنتیکی افزایشی مستقیم، محیط دائمی، ژنتیکی افزایشی مادری و محیط مادری بودند. در مدل های مورد بررسی، توابع لژاندر رتبه 3 یا 4 برای رگرسیون ثابت و رگرسیونهای تصادفی ژنتیک افزایش مستقیم، ژنتیکی افزایشی مادری و محیط دائمی و رتبه 2 یا 3 برای رگرسیون تصادفی محیط مادری برازش شدند. مدلها به صورت کامل یا کاهش یافته دارای دو یا سه اثر تصادفی برازش شدند. در مدلهای کاهش یافته دارای سه اثر تصادفی، اثر محیط مادری و در مدلهای کاهش یافته دارای دو اثر تصادفی اثرات محیط مادری و ژنتیکی افزایشی مادری از مدل حذف شدند. در همه مدلها واریانس باقیمانده به صورت همگن یا ناهمگن در فاصله های زمانی 10 روزه، یکماهه یا سه ماهه در نظر گرفته شد. اجزای واریانس با کمک نرم افزار wombat برآورد شدند و مدلها بر اساس معیار آکایک (aic)، معیار اطلاعات بیزین (bic) و آزمون نسبت درست نمایی (lrt) مورد مقایسه قرار گرفتند. ساختار واریانس باقیمانده در برخی از مدلها برآوردهای واریانس ژنتیک افزایشی مستقیم و مادری را تحت تأثیر قرار داد، به گونه ای که بیشتر تفاوت بین مدلهای دارای ساختارهای همگن و ناهمگن واریانس مشاهده شد. در مدلهای دیگر، ساختارهای متفاوت واریانس باقیمانده تأثیری بر واریانس ژنتیکی افزایشی مستقیم و مادری نداشتند. ساختارهای واریانس باقیمانده در همه مدلهای کامل و کاهش یافته واریانس محیط دائمی را تحت تأثیر قرار داد. در بیشتر مدلها برآورد واریانس محیط مادری صفر بود. براساس معیارهای aic، bic و lrt، مدل (hom(34432 با توابع لژاندر رتبه 3، 4، 4، 3 و 2، به ترتیب برای رگرسیون ثابت و رگرسیون های تصادفی ژنتیک افزایشی مستقیم، ژنتیکی افزایشی مادری، محیط دائمی و محیط مادری، با فرض همگن بودن واریانس باقیمانده به عنوان بهترین مدل در نظر گرفته شد. براساس برآوردهای بهترین مدل، وراثت پذیری های مستقیم و مادری به ترتیب در دامنه های 0/12 تا 0/43 و 0/04 تا 0/08 برآورد شدند. بیشترین مقادیر وراثت پذیریهای مستقیم و مادری، به ترتیب در سنین 416 و 283 تا 328 روزگی و کمترین مقادیر آنها، بهترتیب در سنین 372 تا 376 و 416 روزگی برآورد شدند. ضریب محیط دائمی در دامنه 0/50-0/30 برآورد شد که بیشترین و کمترین مقادیر آن به ترتیب در سنین 372 تا 374 و 416 روزگی برآورد شدند. بیشترین میزان همبستگی ها بین سنین مجاور برآورد شد در حالی که با افزایش فاصله سنین، مقادیر برآورد شده همبستگی ها کاهش یافتند.