بررسی تأثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی بر تخریب مراتع شهرستان ممسنی

مراتع به عنوان بستر حیات و عامل توسعه کشورها همواره مورد توجه انسان ها بوده است. اما متأسفانه امروزه مراتع در کشورهای مختلف جهان از جمله کشور ما رو به انهدام و نابودی گذاشته است. نقش انسان به همراه عوامل اقتصادی و اجتماعی برخواسته از آن به عنوان مهمترین عوامل تخریب مراتع شناخته شده است. بنابراین انسان به عنوان بک بهره بردار و یا مدیر اجرایی می تواند در تخریب این منابع عظیم و همچنین جلوگیری از آن سهیم باشد. هدف کلی از این تحقیق بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر تخریب مراتع شهرستان ممسنی از توابع استان فارس بود. جامعه آماری این تحقیق، بهره برداران از مراتع شهرستان ممسنی بود. بر اساس روش نمونه گیری طبقه ای متناسب و بر اساس فرمول کوکران به تعداد 360 بهره بردار، نمونه انتخاب شد. از جمله عوامل اقتصادی و اجتماعی که می توانند بر تخریب مراتع تاثیرگذار بوده و در این تحقیق مورد مطالعه قرار گرفته است عبارت اند از میزان درآمد سرانه، میزان مالکیت، میزان اعتبارات دریافتی(وام)، تعداد دام بهره بردار و فرصت-های شغلی موجود در روستا، به عنوان شاخص هایی برای عوامل اقتصادی تأثیرگذار بر تخریب مراتع ( متغیرهای مستقل اقتصادی) و شاخص های میزان استفاده بهره برداران از منابع مختلف کسب دانش در مورد حفاظت از منابع طبیعی، سطح تحصیلات سرپرست خانوار، سابقه فعالیت کشاورزی(تجربه) و بعد خانوار (متغیرهای مستقل اجتماعی) که به نوبه خود بر میزان پس انداز خانوار و صرف هزینه برای بهداشت، آموزش، خوراک و مسکن تأثیرگذار است، به عنوان شاخص هایی برای ارزیابی عوامل اجتماعی موثر بر تخریب مراتع در نظر گرفته شدند. تحلیل با استفاده از مدل رگرسیون چند متغیره انجام شد. نتایج نشان داد تعداد دام بهره بردار، مدت زمان بهره برداری از مراتع، بعد خانوار و سن سرپرست خانوار بر تخریب مراتع تأثیر مثبت و از نظر آماری معنی داری داشته و متغیرهای سطح تحصیلات، درآمد سرانه، مقدار زمین کشاورزی بهره بردار و فرصت های شغلی موجود در نزدیکی محل سکونت بهره بردار بر میزان تخریب مراتع تأثیر منفی و از نظر آماری معنی داری داشتند.