تعیین فریت نسبی تولید اقتصادی گیاهان یک ساله و چندساله مرتعی

مناطق خشک و نیمه خشک جهان حدود 44/7 میلیون کیلومتر مربع را شامل میشوند. تقریبا 39 درصد از آن مناطق، نیمه خشک به حساب می آیند. بیشتر اراضی مناطق مذکور مناسب محصولات زراعی نیستند ولی مناسب برای ایجاد چراگاه هستند. اراضی شمال خراسان نیز شرایط مناطق نیمه خشک را دارند. در اراضی شمال استان خراسان با شرایط یکسان از نظر توپوگرافی، اقلیم، و خاک ، اولویت کاربریهای کشت گندم و جو دیم ببرند. این عمل زارعین، در درازمدت باعث تخریب منابع طبیعی خواهد شد. برای جلوگیری از مشکل ذکر شده تعیین مزیت نسبی تولید اقتصادی کاربریهای فوق الذکر، از سال 1372 تا 1377 به مدت 6 سال در ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی شمال خراسان مورد ارزیابی قرار گرفتند. تولید علوفه مراتع دست کاشت و مراتع طبیعی همه ساله و تولید علوفه و دانه گندم وجو دیم هر دو سال یک بار (سال آیش شخم و سال کاشت ) به روش نمونه گیری تصادفی در سه بلوک (تکرار) اندازه گیری شد. متوسط علوفه و دانه تولید شده پس از تبدیل به بازده اقتصادی و بازده انرژی، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار، هر دو سال به دو سال، مجموع شش سال و میانگین شش سال از نظر تولید علوفه خشک ، یونجه دیم، آگروپیرون دزرتروم، تولید گندم دیم و جو دیم و مرتع طبیعی به ترتیب 19, 20/9, 21/6, 25/7، نتایج بازده اقتصادی 14/4, 20/5, 23/4, 35 و 6/7 و نتایج مجموع سه دوره، بازده انرژی قابل متابولیسم در نشخوارکنندگان، به ترتیب 15/3, 16/2, 26/1, 29 و 13/4 درصد شدند. با توجه به نتایج فوق، مراتع دست کاشت یونجه دیم، گراس ، گندم دیم، جو دیم و نهایتا تولید مرتع از نظر مزیت نسبی تولید اقتصادی و انرژی به ترتیب در اولویت قرار دارند. با در نظر گرفتن مسائل اجتماعی و اقتصادی منطقه، نتایج بدست آمده، و همچنین برای ایجاد یک توسعه پایدار در منابع طبیعی و کشاورزی، ایجاد مراتع دست کاشت نواری عمود بر شیب به صورت یک در میان با اراضی دیم با یک تناوب شش ساله، در اراضی محل طرح و اراضی مشابه توصیه میگردد.