پهنه بندی خطر در واحدهای فرآیندی با استفاده از نرم افزار gis

چکیده رشد سریع فن آوری های تولید، استفاده از مواد خطرناک، پیچیدگی سیستم های پیاده سازی و نهایتا شرایط فرآیندهای متعدد باعث به وجود آمدن حوادث بزرگی شده است که این رویدادها سبب جان باختن افراد، آسیب به محیط زیست و زیان های اقتصادی بسیاری گردیده است. در حال حاضر امکان حذف کامل شرایط خطرناک و پیامدهای ناشی از آنها در صنایع شیمیایی وجود ندارد، بنابراین پس از شناسایی مخاطرات، مهمترین اقدامی که در این شرایط می تواند انجام گیرد، آنالیز پیامد برای تمام رویدادهای ناخوشایند و شرایط نقصی است که امکان بروز آنها وجود دارد. در مطالعه حاضر روش جدیدی تحت عنوان پهنه بندی خطر در واحدهای فرآیندی جهت ارزیابی خطرات اصلی فرآیندی شامل: انفجار، آتش سوزی و انتشار مواد سمی معرفی می گردد. این روش برای اولین بار ارائه گردیده است و توانایی مدلسازی رویدادهای فرآیندی به صورت جامع و در کنار یکدیگر را دارا می باشد. این درحالی است که در روشهای پیشین تنها رویدادهای فرآیندی به صورت انفرادی مورد بررسی و مدلسازی قرار می گرفت. برای این منظور از روش تجزیه و تحلیل پیامد با استفاده از نرم افزار phast، برای مدلسازی هریک از رویدادهای فرآیندی استفاده شده است. سپس تابع پرابیت برای محاسبه درصد تلفات به کار گرفته شده است. هریک از لایه ها با توجه به نوع سناریو وزن مشخصی دریافت می نمایند. وزن دهی در دو مرحله قابل اجرا می باشد که مرحله اول در جمع نمودن مخازن و تشکیل یک لایه و مرحله دوم جمع نمودن لایه ها یا سناریوها و تشکیل پهنه بندی نهایی می باشد. مرحله اول وزن دهی با توجه به عمر مخازن، قابلیت اطمینان مخازن و ... اجرا می گردد و مرحله دوم با توجه به رویدادها و اطلاعات گذشته قابل اجرا می باشد. پهنه بندی با استفاده از لایه های تعیین شده به همراه وزن های اختصاص یافته، اجرا می گردد. نتایج با استفاده از نرم افزار gis برحسب درصد تلفات- فاصله ترسیم گردیده است. نهایتا این روش اطلاعات بسیار مفیدی در مورد واحد فرآیندی مورد مطالعه و شرایط تجهیزات در اختیار ارزیاب قرار می دهد. روش پهنه بندی خطر در واحدهای فرآیندی اطلاعات جامعی در مورد جانمایی تجهیزات، ایمن ترین مسیرهای دسترسی، بهترین مکان جهت تجمع کارکنان و ... را به طور خاص در مرحله طراحی اولیه در اختیار مهندسان و مدیران صنایع قرار می دهد. اطلاعات ارائه شده در این روش در مرحله طراحی اولیه، امکان پیش بینی شرایط ناگوار و در نتیجه طراحی صحیح واحد فرآیندی با توجه به ملاحظات ایمنی را فراهم می نماید.