نام پژوهشگر: پیروز نوریان

فرایند طراحی خانه با تاکید بر شیوه ساخت
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده معماری و شهرسازی 1388
  پیروز نوریان   ریما فیاض

عنوان پایان نامه: فرآیند طراحی خانه با تاکید بر شیوه ساخت شناسایی فرآیند طراحی در نسبت با فرآیند ساخت چکیده این پایان نامه به بررسی مفهوم فرآیند در زمینه های طراحی و ساخت می پردازد و به ویژه ارتباط میان این دو فعالیت را تحلیل می کند. در این پژوهش، مساله ی اصلی مورد پرسش چیستی و چگونگی این ارتباط مهم، در نسبت با طرف عمدتاً فرستنده ، یعنی فرآیند طراحی است. از این رو، در جستجو برای یافتن تبیین های یکپارچه ساز از مفهوم فرآیند، در پهنه های نظری، عملی و آموزش شناختی معماری جستجو شده است. در تناسب با منظور نظر، دامنه ی دید پژوهش در زمینه ی طراحی پژوهی ژرف و گسترده است و تا اندازه ای به زمینه ی مدیریت پروژه نیز کشیده می شود. فرضِ بنیادین روش شناختی پژوهش، ارتباطِ دوسویه ی طراحی و پژوهش بوده است. این فرض، از سویی سبب رهیافت ویژه ی این پژوهش، دیداری سازی اطلاعات و کوشش برای دستیابی به چارچوب های صورت بندی شده است؛ و از سوی دیگر نگاه روش مند به فرآیند طراحی را پیش کشیده است. همسانی این دو کنش خرد ورزانه از جنبه ی ماهیت مرکب سه گانه ی آن دو، مورد تاکید و آزمون قرار گرفته است؛ ماهیتی مرکب از سه دسته کنش های ذهنی، عینی و بیناذهنی در هر دو فعالیت. این سه گانه ی مرکب در طراحی با عنوان ذهن، رسانه و واقعیت معرفی شده است و به فراخور آن، سه گونه روش پژوهش، یعنی برهم نهش مقایسه ای مراجع، مفهوم پردازی های کاوشگرانه و بررسی های تفسیری و تجربی به کار گرفته شده اند. به ویژه، تفسیر دیداری اطلاعات در این پژوهش نقشی مرکزی در این پژوهش دارد و منجر به دستیابی به چندین نمودار، مدل و چارچوب گرافیکی شده است. در جستجو برای یافتن تبیین ها و مدل هایی پذیرفتنی و عقلایی از فرآیند طراحی، چندین چارچوب مفهومی، صورت بندی و مدل از فرآیند های طراحی و ساخت مورد بررسی، پیمایش و تفسیر قرار گرفته اند. به ترتیب، پس از معرفی ساختار، ادبیات و روش شناسی پژوهش در فصل یکم، در فصل دوم رشته ی طراحی پژوهی و پارادایم های آن معرفی شده و مقایسه ای براساس بنیان های نظری دو پارادایم انجام شده است؛ سپس بر مبنای این دو پارادایم و برهم نهش چندین مدل از فرآیند طراحی مدلی از فرآیند طراحی معرفی می گردد. در فصل سوم، فرآیند ساخت، طبع آن، چالش های میان طراحی و ساخت و رویکرد های مدیریت ساخت، به ویژه رویکرد "ساخت وساز ناب" بررسی می شوند. در فصل چهارم "فرآیند طراحی یکپارچه"، به عنوان الگویی برای همکاری گروهی در طراحی و ساخت معرفی می گردد و مدلی از آن با استناد به مدل های پیشین ارائه شده است. فصل پنجم ویژه ی میاندارهای طراحی و ساخت یا رسانه های طراحی است. در این فصل، نخست از دیدگاهی تئوریک جایگاه رسانه ها در فرآیند طراحی و ساخت یکپارچه بررسی شده و پس از آن، نقش عملی رسانه ها در فرآیند طراحی مشخص شده است. در فصل ششم، یک چارچوب مفهومی (ساختاری، رفتاری و کارکردی) برای ارزشیابی فرآورده های طراحی معرفی می گردد و براساس آن الگویی برای نظام بخشی به فرآیند طراحی معرفی می گردد. در انتهای این فصل جمع بندی و نتیجه گیریِ پژوهش ارائه شده است. فهرستی از مهم ترین یافته های این پژوهش چنین است: فرآیند طراحی، دربردارنده ی کنش مهمی به نام تفسیر دیداری یا بازنمایی است. فرآیند طراحی به سانِ مارپیچی پیش رونده، در میانه ی سه بعد ذهن، واقعیت و رسانه به پیش می رود. فرآیند ساخت، طبعی پِیرفتی (سکانسی) دارد و منطق عِلیت در آن حکم می کند. به این معنی که هر کاری در فرآیند ساخت، یک پیش نیاز دارد و کارهای گوناگون، به دنبالِ هم یا به موازاتِ یکدیگر پیش می روند. در فرآیند ساخت، جایی برای رفت و بازگشت نیست. فرآیند ساخت جای حلِ مساله نیست؛ بلکه جای پیاده سازی فیزیکی راه حل است. ریشه ی همه ی ناسازگاری های موجود در رابطه ی میانِ طراحی و ساخت؛ به تفاوتِ طبعِ مارپیچی و رفت وبازگشتی طراحی با طبع پیرفتی ساخت باز می گردد. رسانه های طراحی، و بازنمودهای رسانه ای فنی، نقش میاندارِ فرآیند های طراحی و ساخت را بر عهده دارند. رسانه های طراحی، امکانِ تفسیر های سازنده ی طراحی را فراهم می کنند. همان گونه که زبان امکان اندیشه را به وجود می آورد؛ زبانِ دیداری، امکانِ اندیشه ی طراحانه را فراهم می کنند. کنش های مدل سازی و شبیه سازی در فعالیت طراحی می توانند دو زمینه ی طراحی و ساخت را براساس ساخت وساز مجازی به یکدیگر پیوند بدهند. کلید واژگان: فرآیند طراحی، فرآیند ساخت، رسانه، بازنمایی، میاندار، یکپارچه سازی، ساخت و ساز ناب، ساخت پذیری