نام پژوهشگر: مجید یعقوبی فشکی

کاربرد روش سبال (sebal) در محاسبه تبخیر و تعرق با استفاده از تصاویر ماهواره ای
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه رازی - دانشکده کشاورزی 1388
  مجید یعقوبی فشکی   هوشنگ قمرنیا

سنجش از دور عبارت است از بدست آوردن اطلاعات مستند از یک شیئ یا یک پدیده، از راه دور و بدون تماس فیزیکی با آنها. سنجش از دور در علوم فراوانی از جمله جغرافیا، زیست شناسی، هواشناسی، کشاورزی، مدیریت منابع آب و ... کاربرد دارد. دسترسی آسان و ارزان به داده ها و دقت بالای آنها و رقومی بودن و جامع و گسترده بودن تصاویر که از تنوع طیفی فراوانی برخوردار می باشند، از جمله ویژگیهایی است که سنجش از دور را نسبت به دیگر روش های تامین اطلاعات ارجح نموده است. با استفاده از الگوریتم های موجود در سنجش از دور که مربوط به تبخیر و تعرق میباشند، گام بزرگی را می توان در مدیریت منابع آب برداشت. sebal یک الگوریتم سنجش از دور است که تعادل انرژی سطحی لحظه ای را برای هر پیکسل از یک تصویر ماهواره ای انجام می دهد. تشعشع خالص( ) برای هر پیکسل با استفاده از آلبدو و قابلیت انتقال که از باندهای موج کوتاه و نشر موج بلند که از باندهای حرارتی بدست می آیند، محاسبه می شود. شار گرمای خاک (g) با استفاده از شاخص های گیاهی که از ترکیب باندها و تشعشع خالص بدست می آیند، محاسبه می شود. شار گرمای محسوس(h) با توجه به چندین فاکتور تعیین می شود که عبارتند از: دمای سطح و سرعت باد که از داده های زمینی می باشند، زبری سطح که محاسبه می شود و اختلاف دمای سطح-هوا، که از شاخص های گیاهی تعیین می شود. باقی محاسبات به صورت ویژه برای هر پیکسل در تصویر محاسبه می شوند. محاسبات گرمای محسوس با استفاده از تصحیح ثبات اتمسفری مانین-ابوکوف اصلاح می شود. در نهایت بوسیله شرایط شناخته شده در یک نقطه مرجع، h که از تصویر ماهواره ای بدست می آید، محدود می شود. در آخر تبخیر و تعرق توسط تقسیم بر گرمای نهان تبخیر بدست می آید. روش sebal را میتوان در موضوعات تخمین بیلان آب، مطالعات تعیین عملکرد آبیاری، و مطالعات پیش بینی آب و هوا مورد استفاده قرار داد. با توجه به این که این الگوریتم، معادله کامل بیلان انرژی را به منظور محاسبه تبخیر و تعرق واقعی گیاه، حل میکند و از آنجایی که پارامترهای محاسبه شده در طی روند سبال مانند آلبدو، دمای سطحی، ndvi با محدوده های قابل قبولی که در منابع و آمارهای موجود اعلام شده، مطابقت داشته این الگوریتم را مورد تایید قرار میدهد. همچنین در مقایسه با مقادیر تشتک تبخیر و معادلات موجود، مشاهده شد که سبال با نتایج قابل قبولی، تبخیر و تعرق واقعی را محاسبه نموده و این نیز دلیلی بر مناسب بودن این روش در محاسبه تبخیر و تعرق می باشد.