نام پژوهشگر: نیلوفر رادمنش

طبیعت در شعر کودک
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1388
  نیلوفر رادمنش   محمود بشیری

بی شک شعر در دنیای کودک جایگاه خاصی دارد و با عواطف و احساسات و دنیای درون او مرتبط است . دنیای درون کودک با توصیف عناصر طبیعت، پرنده ها و رنگارنگی فصول، همراه با مفاهیم اخلاقی و آموزشی، در عین بهره مند نمودن کودک از لذایذ طبیعی، تعهد شعری خود را ایفا می کند. عناصر طبیعت در نظر کودک صاحب جان و عاطفه هستند او با آنها دوست می شود و از دوستی با آنها لذت می برد. مبانی نظری: منابع پژوهشی در زمینه ادبیات کودک شامل: تاریخ ادبیات کودکان ایران ، ادبیات کود کان و نوجوانان ، ضوابط و اصول نقد کتابهای کودکان و نوجوانان بوده است و در بخش بررسی ادبی، منابع عمده شامل :سبک شناسی، بیان و صورخیال در شعر فارسی به همراه فرهنگ نمادها، فرهنگ اشارات و فرهنگ مصور نمادهای سنتی است و در بررسی آموزه های دینی منبع اصلی، قرآن کریم است. در این پژوهش، بررسی مفاهیم طبیعت در شعر کودک و نحوه توصیف ها و صور خیال اشعار طبیعت و نیز بررسی نمادهای طبیعت در شعر کودک مورد نظر نگارنده بوده است. روش تحقیق: اشعار گروه سنی کودک (الف و ب و ج) در آثار بیش از ده تن از شاعران شاخص کودک که اشعار طبیعت در شعرشان مشهود است در حدود 150 اثر در سطوح فکری و ادبی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین معنا ۵ که آثار شعری مرتبط با طبیعت استخراج شده است و پس از فیش برداری، کار دسته بندی این نکات در متن تحقیق انجام گرفت و با توجه به مطالب مندرج در کلیات و مطالعات علمی نگارنده مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق: نمونه هایی از یافته های تحقیق حاضر شامل موارد ذیل است: اشعار مرتبط با طبیعت، تنها بیان کننده مفهوم طبیعت نیست بلکه مفاهیم مختلفی را در بر می گیرد . دیگر اینکه بسیاری از آرایه های ادبی در شعر کودک به کار رفته است؛ هر چند که شعر کودک جایگاه صنعت پردازی، تکلف و هنرنمایی شاعرانه نیست. در بررسی نمادها بسیاری عناصر طبیعت از لحاظ نمادین با سنن ادبی و آموزه های دینی مطابقت دارد. نتیجه گیری و پیشنهادها: طبیعت گرایی در شعر کودک بسیار پررنگ است و سابقه آن به پیشینه شعر فارسی می رسد. توجه به شعر کودک و نقد آثار شاعران کودک، بسیار لازم و ضروری است وباید جامعه دانشگاهی، آثار شایسته شاعران کودک را معرفی، ارزیابی و نقد نمایند که همین امر خود موجب بالندگی شعر کودک نیز خواهد شد.