در این پژوهش با هدف بهینه سازی جهت تکثیر انبوه پایه های رویشی سیب، مالینگ مرتون 106، مالینگ 9 و مالینگ 27، در شرایط اینویترو، اثرات چندین فاکتور در ترکیبات محیط کشت که در استقرار، پرآوری و ریشه دهی موثر هستند مطالعه شد. مراحل مختلف این تحقیق به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه کشت بافت گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان انجام گردید. در تمام مراحل از محیط کشت ms پایه استفاده شد. نوک شاخساره های سیب (به طول 0/1-5/0 سانتی متر) در محیطی حاوی 3/3 میکرومول ba و غلظت های مختلفی از iba و ga3 استقرار یافت. در این مرحله برای استقرار mm.106 و m.9 محیطی با 1 میکرومول iba و 8/2 میکرومول ga3 و برای استقرار m.27 محیطی با 5/0 میکرومول iba بدون حضور ga3 پیشنهاد شده است. 9 محیط کشت پرآوری، حاوی 4/1 میکرومول ga3، غلظت های مختلف ba و سه اکسین مختلف (iba، naa و 2,4-d) آزمایش شد. میزان مختلف پرآوری بستگی به ژنوتیپ و محیط های کشت مورد آزمون داشت. بهترین پرآوری برای mm.106 که 0/4 شاخساره و m.9 که 0/5 شاخساره در هر لوله تولید کرده بودند با محیط کشتی حاوی 8/8 میکرومول ba و 5/0 میکرومول iba و برای m.27 که 3/8 شاخساره در هر لوله آزمایش تولید کرده بود با محیط کشتی حاوی 4/4 میکرومول ba و 5/0 میکرومول iba بدست آمد. ریشه زایی با غلظت های مختلفی از iba برای همه ژنوتیپ های مورد آزمایش القاء شد. در این مرحله غلظت بهینه iba به ژنوتیپ بستگی داشت و مناسب ترین غلظت برای ریشه دهی mm.106 و m.9 4/5 میکرومول iba و برای m.27 9/4 میکرومول iba بود. کلمات کلیدی: سیب (malus×domestica)، کشت بافت، ریزازدیادی، ترکیبات محیط کشت، پایه رویشی، mm.106، m.9 و m.27.

به منظور بررسی اثر تنش شوری درون شیشه ای کلرید سدیم (nacl) بر رشد، جذب عناصر و واکنش های فیزیولوژیک پایه های نارنج و پونسیروس (نارنج سه برگ)، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی (crd) در آزمایشگاه کشت بافت گروه باغبانی دانشگاه زنجان انجام شد. ریزنمونه های هر دو پایه به محیط پرآوری جامد موراشیگ و اسکوگ (ms) شامل 9/8 میکرومولار بنزیل آدنین (ba) و 5/0 میکرومولار نفتالین استیک اسید (naa) با غلظت های مختلف کلرید سدیم صفر، 50، 100، 150 و 200 میلی مولار با چهار تکرار منتقل شدند. پارامترهای رشد، جذب عناصر پرمصرف و کم مصرف، شاخص کلروفیل، سرعت فتوسنتز، هدایت روزنه ای، مقدار پروتئین کل و فعالیت آنزیم پراکسیداز هشت هفته بعد از کشت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد پارامترهای رشد از قبیل وزن تر، وزن خشک طول شاخساره و تعداد شاخساره با افزایش سطح شوری کاهش یافت. وزن تر و وزن خشک پایه نارنج کاهش کمتری نسبت به پایه پونسیروس نشان داد. اثر متقابل شوری و پایه در تعداد شاخساره و طول شاخساره معنی دار نشد. بیشترین غلظت عناصر پرمصرف (n, p, k, ca, mg) و کم مصرف (fe, zn, mn) در تیمار شاهد بود و کمترین غلظت عناصر پرمصرف و کم مصرف در تیمار 200 میلی مولار کلرید سدیم مشاهده شد در حالیکه جذب مس تحت تأثیر تنش شوری قرار نگرفت. غلظت سدیم و کلر با افزایش سطح شوری بطور معنی داری در بافت هر دو پایه افزایش یافت. تجمع یون های سدیم و کلر در بافت نارنج در مقایسه با پونسیروس بطور معنی داری کمتر بود. شاخص کلروفیل، سرعت فتوسنتز، هدایت روزنه ای و پروتئین کل با افزایش سطح شوری در هر دو پایه کاهش یافت. ولی اثر متقابل پایه و شوری در سرعت فتوسنتز، پروتئین کل و فعالیت آنزیم پراکسیداز معنی دار نشد. کاهش پروتئین کل و کاهش کلروفیل در پایه پونسیروس بیشتر از پایه نارنج بود. فعالیت آنزیم پراکسیداز با افزایش سطح شوری در هر دو پایه افزایش پیدا کرد که در پونسیروس بیشتر از نارنج بود. بر اساس نتایج بدست آمده، می توان گفت که پایه نارنج مقاومت بیشتری به تنش شوری کلرید سدیم نسبت به پونسیروس داشت.