نام پژوهشگر: جعفر سلیمانی

اندازه گیری فولیک اسید و دفریپرون در فرمولاسیون های داروئی و نمونه های بیولوژیکی با استفاده از روش لومینسانس حساس شده ی تربیوم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده شیمی 1388
  جعفر سلیمانی   ابوالقاسم جویبان

لومینسانس کمپلکس های لانتانیدی بخاطر خواص بی نظیر آنها مانند شیفت استوکس زیاد و زمان زوال طولانی توجه بسیاری از محققین را به خود جلب کرده است. خواص لومینسانس کمپلکس های لانتانیدی بستگی زیادی به یون فلز مرکزی، سطح انرژی و ساختار لیگاند دارد. این لیگاندها به اصطلاح آنتن نامیده می شوند که با جذب و انتقال انرژی به فلز لانتانید، باعث فلوئورسانس دار شدن فلز لانتانید می شوند. از روش لومینسانس حساس شده ی تربیوم به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم در کارهای پژوهشی استفاده می شود که در روش غیر مستقیم لیگاند دوم با تربیوم تشکیل کمپلکس می دهد و با افزودن آنالیت شدت فلوئورسانس کمپلکس (یا پروب) تغییر می کند. در کار پژوهشی حاضر فولیک اسید و دفریپرون به ترتیب به روش های غیر مستقیم و مستقیم اندازه گیری شده اند. برای اندازه گیری فولیک اسید به روش غیر مستقیم، از پروب تربیوم-1و10-فنانترولین استفاده شده است. در این کار پژوهشی از اثر خاموش سازی فولیک اسید جهت تعیین این دارو در نمونه های حقیقی استفاده شده است که میزان خاموش سازی در طول موج 545 نانومتر با غلظت فولیک اسید رابطه ی مستقیم دارد. برای انجام این کار اثرات ph، زمان، ترتیب افزایش معرف ها، دما، غلظت تربیوم و 1و10-فنانترولین بهینه شد. محدوده ی خطی روش برای اندازه گیری این دارو 0/01 تا 1/1 میلی گرم بر لیتر می باشد. حد تشخیص 0/003 میلی گرم بر لیتر و rsd% برای پنج اندازه گیری فولیک اسید 1 میلی گرم بر لیتر، 1.2 درصد می باشد. از این روش برای اندازه گیری فولیک اسید در فرمولاسیون های داروئی و نمونه های ادرار استفاده شده است. برای اندازه گیری دفریپرون از روش مستقیمِ فلوئورسانس حساس شده ی تربیوم استفاده شده است. در این روش از تشکیل کمپلکس تربیوم با دفریپرون استفاده شده است که با تشکیل کمپلکس، تربیوم فلوئوسانس دار می شود و این فلوئورسانس با غلظت دفریپرون رابطه ی مستقیم دارد. طول موج های ماکزیمم نشر و تحریک برای اندازه گیری دفریپرون بترتیب 295 و 545 نانومتر می باشد. محدوه ی خطی و حد تشخیص روش بترتیب 9-10 × 7/2 تا 5-10 × 1/4 مولار و 9-10 × 6/3 مولار می باشد. از این روش برای اندازه گیری دفریپرون در سرم و ادرار استفاده شده است.