شبه قارچ پی تیوم یکی از بیمارگرهای مهم بوده که در سراسر دنیا پراکنده است و با توجه به این که در بخش کشاورزی عامل بیماری های مختلفی در اغلب گیاهان زراعی، باغی، زینتی، جنگلی می باشد و هر سال خسارات عمده ای به این بخش وارد می کند، از جنبه های مختلف، به ویژه از نظر طبقه بندی و شناسایی گونه ها، بوم شناسی، زیست شناسی و بیماری زایی مورد توجه بیماری شناسان گیاهی دنیا قرار گرفته است. استان همدان به دلیل تنوع اقلیمی، پوشش گیاهی و هم چنین تنوع در کشت و کار محصولات زراعی و باغی، از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به این که اولین گام در کنترل خسارت قارچ های بیماری زای گیاهی، شناسایی گونه های رایج در منطقه می باشد و نیز در این مناطق تاکنون در این زمینه تحقیقی صورت نگرفته است لذا به این جهت نسبت به شناسایی گونه های این شبه قارچ اقدام گردید. برای انجام این تحقیق از تمامی شهرها و بیشتر روستاهای استان همدان نمونه برداری صورت گرفت و جدایه های پی تیوم با استفاده از محیط کشت های عمومی مانند cma، pda و نیمه انتخابی مانند parp جدا شدند. از جدایه ها روی محیط کشت آب-آگار 5/1 درصد به روش نوک ریسه، کشت خالص تهیه شد. برای شناسایی جدایه ها در سطح گونه، از مشخصات ماکروسکوپی مانند نوع پرگنه و مشخصات میکروسکوپی مانند نوع و شکل اسپورانژیوم، وجود اووگونیوم، نوع آنتریدیوم و اووسپوراستفاده شد. در این تحقیق در مجموع 150 جدایه پی تیوم مورد بررسی قرار گرفت که به کمک بررسی های ریخت شناسی 12 گونه شناسایی شد. در این پژوهش 8 گونه پی تیوم که دارای اسپورانژیوم گرد بودند جهت بررسی های مولکولی با استفاده از نشانگر pcr-rflp انتخاب شدند. در مطالعات مولکولی نواحی its 1, its 2 و ژن s8/5 از rdna تکثیر و توسط اندونوکلئازها مورد برش قرار گرفت. نتایج pcr-rflp با نتایج ریخت شناسی مطابقت داشت و توانست گونه های مختلف را تا حدود زیادی از هم تفکیک کند و می توان ادعا نمود که این نشانگر دارای قابلیت خوبی در تفکیک گونه ها است. در شناسایی گونه های شبه قارچ پی تیوم که با استفاده از دو روش ریخت شناسی و مولکولی استفاده گردید، استنباط شد که این دو روش مکمل هم هستند و روش مولکولی تاییدی بر شناسایی به روش ریخت شناسی می باشد و نکات مبهمی که در شناسایی این شبه قارچ ها وجود دارد را مرتفع نماید. با توجه به زمان بر بودن، عدم دقت کافی و طاقت فرسا بودن مطالعات ریخت شناسی می توان از نشانگرهای حساس و قوی مانند pcr-rflp در تفکیک گونه های پی تیوم استفاده کرد. در این پژوهش برای شناسایی پی تیوم از کلید طبقه بندی واندرپلات-نیترینک (1981) استفاده گردید. در نهایت گونه های pythium aphanidermatum, p. deliense, p. hydnosporum, p. irregulare, p. macrosporum, p. oligandrum, p. perplexum, p. pyrilobum, p. salinum, p. tracheiphilum, p. ultimum var ultimum و pythium group g شناسایی شدند. گونه های p. hydnosporum, p. macrosporum, p. perplexum, p. pyrilobum برای اولین بار از ایران گزارش می شوند.