آیین های سوگواری عاشورا در شهرستان اردبیل تنها یک پدید? ساد? مذهبی نیست، بلکه چنان کیفیتی را داراست که خصائص یک نمود زنده و فعاّل فرهنگی و اجتماعی را آشکار می سازد. هدف این تحقیق درک و توصیف دقیق و ضخیم مراسم عاشورا در جامع? اردبیل به عنوان یک میراث فرهنگی در زمان کنونی و تحلیل کارکردهای اجتماعی این مراسم در جامع? مورد بررسی است. لذا پژوهش حاضر می کوشد با تکیه به روش مردم نگاری، توصیفی جامع، عینی و بدون استنتاج ارزشی از سنن و رسوم عزاداری حسینی در اردبیل ارائه دهد و با توسل به نظریات امیل دورکیم و کلیفورد گیرتز، کارکردهای این مراسم را در حیات اجتماعی و فرهنگی مردم بررسی کند. در این پژوهش مفاهیم و پدیده ها در موقعیت طبیعی و نه مصنوعی مورد مطالعه قرار می گیرند؛ و برای فهم کنش های اجتماعی در مراسم عزاداری به تفسیر بازیگران اجتماعی از کنش هایشان توجه می شود. با این وصف، پس از گردآوری داده ها و برای سازمان دهی و تعبیر آن-ها سعی شده است که از رویکردی «اتیک» استفاده شود تا بتوان داده ها را به شیوه ای علمی با نظریات موجود انطباق داده و نتایج را به آن ها مستند کرد. یافته های تحقیق در دو دست? کلیِ «کیفیت و ترتیبات برگزاری مراسم عاشورا» و «علائم و نشانه ها در مراسم عاشورا» موضوع بندی شده است. نتیج? کلی آن است که افراد با شرکت در مراسم عاشورا، هویت جمعی و تشخص اجتماعی می یابند و فردیت آن ها در خدمت «وجدان جمعی» قرار می گیرد. علائم و نمادهای به-کاررفته در مراسم عزاداری که مأخوذ از نظام فرهنگی جامع? مورد بررسی است به نوب? خود تعلق عزاداران به یک جمع مشخص را نشان می دهند.