این پژوهش با 2 هدف اصلی انجام گرفته است : 1. بررسی ابعاد موثر در تعلیم و تربیت از منظر دو دیدگاه معرفت شناختی تجربه گرایی و سازنده گرایی 2. تعیین میزان گرایش اعضای هیات علمی دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا نسبت به هر یک از این دیدگاههای معرفت شناختی. سوالات اصلی این پژوهش عبارتند از: 1. آیا بین دو دیدگاه معرفت شناختی تجربه گرایی و سازنده گرایی درباره ماهیت ابعاد موثر در فرایند تعلیم وتربیت تفاوت وجود دارد؟ 2. اعضای هیات علمی دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا به کدام یک از دیدگاه های معرفت شناختی تجربه گرایی و سازنده گرایی گرایش دارند؟روش این پژوهش کیفی است .این پژوهش دو جامعه آماری دارد. جامعه آماری اول عبارت است از کلیه کتاب ها، مقالات، مجلات و ... که برای بررسی تطبیقی ابعاد موثر در تعلیم و تربیت مورد استفاده قرار گرفت و جامعه آماری دوم، شامل کلیه اعضای هیات علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی و اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا که تعداد آنها 111 نفر می باشد که 68 نفر، حجم واقعی نمونه می باشند. روش نمونه گیری در این مطالعه نمونه گیری تصادفی است. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که دارای 50 گویه می باشد.داده های به دست آمده با استفاده از شاخص های آمار توصیفی (جدول، نمودار، توزیع فراوانی، درصدفراوانی) و آزمون های آمار استنباطی( t مستقل) و نرم افزار آماری spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. مهمترین یافته های این پژوهش عبارتند از: 1. بین دو دیدگاه معرفت شناختی تجربه گرایی وسازنده گرایی در زمینه ماهیت هدف تفاوت وجود دارد. 2. بین دو دیدگاه معرفت شناختی تجربه گرایی وسازنده گرایی در زمینه ماهیت دانش تفاوت وجود دارد. 3. بین دو دیدگاه معرفت شناختی تجربه گرایی وسازنده گرایی در زمینه ماهیت یادگیری تفاوت وجود دارد. 4. بین دو دیدگاه معرفت شناختی تجربه گرایی وسازنده گرایی در زمینه ماهیت روش تفاوت وجود دارد. 5. بین دو دیدگاه معرفت شناختی تجربه گرایی وسازنده گرایی در زمینه ماهیت محتوا تفاوت وجود دارد. 6. بین دو دیدگاه معرفت شناختی تجربه گرایی وسازنده گرایی در زمینه ماهیت انگیزه تفاوت وجود دارد. 7. بین دو دیدگاه معرفت شناختی تجربه گرایی وسازنده گرایی در زمینه ماهیت ارزشیابی تفاوت وجود دارد. 8. اعضا هیات علمی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه همدان به دیدگاه معرفت شناختی سازنده گرایی گرایش دارند.