نام پژوهشگر: امیمه محسن علیق

تأثیر قصه دینی در تحول مفهوم خدا در کودکان ( 6تا 11 ساله) و مقایسه آن در لبنان و ایران ".
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1388
  امیمه محسن علیق   خانم پریرخ دادستان دادستان

مطالعه حاضرکه از نوع طرحهای آزمایشی با پیشآزمون و پسآزمون بود با هدف بررسی تأثیر قصهگویی بر تحول مفهوم خداوند در کودکان ( 6 تا 11 ساله) و مقایسه این تاثیر در دو کشور لبنان و ایران انجام شد. برای نیل به این هدف، از هر یک از دو جامعه ایران و لبنان 250 دانشآموز ( 125 دختر و 125 پسر) به شیوه تصادفی طبقهای خوشهای انتخاب و به تصادف در دو گروه کنترل و آزمایش قرار داده شدند. مصاحبه بالینی ( لارنس، 1965 )، پرسشنامه صفتهای خدا (دی روز، 2004 ) و آزمون نقاشی در همه دانشآموزان گروه آزمایش و کنترل اجرا شدند. سپس گروههای آزمایش در هر دو کشور در 8 جلسه قصهگویی (هر جلسه به مدت 45 دقیقه) شرکت کردند. بعد از پایان جلسهها کودکان گروههای آزمایش وکنترل بار دیگر خدا را نقاشی کردند و به هر دو پرسشنامه مصاحبه بالینی و صفتهای خداوند پاسخ دادند. تحلیل دادهها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تکمتغیری و چندمتغیری نشان داد قصهگویی تاثیر مثبتی بر تحول مفهوم خداوند و همه زیرمقیاسهای آن داشت. تاثیر قصهگویی بر مفهوم کلی خداوند بین دو کشور ایران و لبنان متفاوت نبود اما بین دو کشور در برخی از زیر مقیاسها تفاوتهای معناداری مشاهده شد؛ بدین معنا که در زیرمقیاسهای "وجود خداوند در زمان حال " و "علم مطلق خداوند" کودکان ایرانی بیشتر تحت تاثیر قصه قرار گرفتند و در زیرمقیاس" نامرئی بودن خداوند " دانشآموزان لبنانی نمره بهتری در مرحله پسآزمون به دست آوردند. بررسی نمرههای دو جنس، تفاوت معناداری را در مفهوم کلی خداوند آشکار نساخت. در زیرمقیاسهای مفهوم خداوند تفاوت دختران و پسران تنها در زیرمقیاس " قدرت خداوند" معنادار به دست آمد بهطوریکه پسران خدا را قویتر از دختران توصیف کردند. افزون بر این تعامل بین متغیر جنس و گروه آزمایش و کنترل در زیرمقیاس "ماهیت خداوند" معنادار بود و بر این اساس نمره پسران گروه آزمایش در زیرمقیاس "ماهیت خداوند" در مرحله پسآزمون بیش از سایر گروهها بود. در صفتهای خداوند تفاوت بین گروههای کنترل و آزمایش تنها در زیرمقیاس "خدای تنبیهگر" معنادار بود و کودکان گروه آزمایش پس از شنیدن قصهها نمره پایینتری در این زیرمقیاس کسب کردند. افزون بر این کودکان ایرانی و لبنانی در دو صفت مهربانی و قدرت خداوند نیز با هم متفاوت بودند به طوریکه کودکان ایرانی خدا را مهربانتر و قدرتمندتر از کودکان لبنانی توصیف کردند. آخرین یافته این پژوهش تفاوت دیدگاه کودکان در مورد صفتهای خداوند در پایههای تحصیلی بود. کودکان پایههای نخست تحصیلی خدا را مهربانتر و قدرتمندتر از کودکان بزرگتر ادراک کردند.