نام پژوهشگر: کامله یوسف پناه

بررسی جریان های موجود در نقاشی معاصر ایران (پس از انقلاب اسلامی) – پروژه عملی: «شهر من»
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر 1388
  کامله یوسف پناه   پریسا شاد قزوینی

واقعه انقلاب اسلامی در سال 1357 نقطه عطف در تاریخ ایران هم به لحاظ سیاسی و هم به لحاظ فرهنگی و اجتماعی به شمار می رود. همچنین می توان گفت پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 57 نقاشی معاصر ایران را متحول ساخت. هنر نقاشی ایران در طول سه دهه گذشته (پس از وقوع انقلاب) در سیر تکاملی خود بسیار فعال و پویا بوده است. در دهه اول انقلاب، نقاشی ها بیشتر دارای مضامین اجتماعی، سیاسی و دینی بودند. وقوع جنگ تحمیلی و دوران هشت ساله دفاع مقدس نیز از نظر موضوع و محتوی مورد توجه بسیاری از نقاشان قرار گرفت. اما در دهه دوم انقلاب، تحول و تنوع بیشتری را چه به لحاظ محتوا و چه به لحاظ سبک و تکنیک اجرایی در کار هنرمندان شاهد هستیم. شیوه های نقاشی در سال های اول انقلاب (دهه نخست) ، متناسب با شرایط و فضای حاکم بر آن دوران غالباً طبیعت گرا، واقع گرا و بیانگرا بودند. اما تدریجاً شیوه های نمادگرا، انتزاع گرا و سنت گرا مورد توجه قرار گرفتند. هرچند بسیاری از آثاری که در دهه دوم پس از انقلاب ایجاد شده اند الزاماً موضوعات مرتبط با انقلاب یا جنگ تحمیلی را نشان نمی دهند اما شیوه ای که در بسیاری از این دسته نقاشی ها وجود دارد، متأثر از فضای فرهنگی پس از انقلاب به وجود آمده است. از دیگر جریانهایی که بر هنر نقاشی معاصر ایران (قبل و بعد از انقلاب) تأثیر گذار بوده است، نمایشگاهها و دوسالانه ها هستند. در سالهای قبل از انقلاب پنج دوسالانه برگزار شد و به علت پاره ای از مشکلات اجرای آن پس از سال 1345 متوقف گردید. این وقفه 25 سال به طول انجامید تا در سال 1370 این روند بار دیگر از سر گرفته شود. تا کنون هفت دوسالانه پس از انقلاب اسلامی برگزار شده است و این دوسالانه ها با نتایج مثبت یا منفی تأثیراتی را بر هنر معاصر ایران گذارده اند. این پژوهش به بررسی سیر تحولات نقاشی ایران در سه دهه پس از انقلاب می پردازد. به جریانهایی از قبیل هنر انقلاب و دفاع مقدس در دهه اول؛ جریان ها و حرکت های گوناگون هنری در دهه دوم و سوم پس از انقلاب و تشکیل گروههای مختلف هنری و برگزاری دوسالانه های نقاشی و تأثیرات آن بر هنر کشور.