چکیده جامعه شناسی ادبیات، دانشی میان رشته ای است که می کوشد با روشی علمی، تأثیراتی را که شاعر و نویسنده از جامعه و مقتضیّات عصر و عوامل اجتماعی می پذیرد و متقابلاً تأثیراتی را که با توجه به خلق اثر خود در روند امور و نهادهای اجتماعی و سیاسی و فرهنگی می گذارد، روشن سازد. در این پژوهش به بررسی جامعه شناختی رمان «شوهر آهوخانم» اثر علی محمد افغانی پرداخته می شود که سرگذشت ساده ی مردم متوسط جامعه ی ماست و مسائل اجتماعی وخانوادگی، سیاسی، فرهنگی و مذهبی مردم در دوره ی پهلوی اول را بررسی خواهد کرد. این رمان آیینه ی تمام نمای اجتماع ما در دوره ای خاص است و مشکلات تأمین معاش، آداب، عادات، عقاید و ناگواری های جامعه را بدون تصنع نشان می دهد و آکنده از نمونه های واقعی زندگی زن ایرانی است و بار گرانی را که قرن ها بر دوش وی نهاده شده و همه ی جور و ستم مرد نسبت به زن در طول نسل های گذشته و همه ی مظلومیّت و خواری این قشر محروم و درد کشیده را نشان داده است. این پژوهش در پنج فصل تدوین و تنظیم شده است: فصل اول با عنوان کلیات به تعاریف جامعه شناسی هنر، ادبیات و رمان پرداخته و مختصری از زندگی نویسنده در آن آورده شده است. در فصل دوم، مسایل سیاسی و اقتصادی از رمان استخراج و به تحلیل آن پرداخته شد. فصل سوم، تحلیل داستان بر اساس جامعه شناسی خانواده و زن می باشد که در مورد مشکلاتی که زنان آن دوره داشته اند، به بحث می پردازد. فصل چهارم، جامعه شناسی فرهنگی است که در آن اعتقادات مذهبی، آداب و رسوم، باورها و ضرب المثل هایی که در آن دوره مورد استفاده قرار می گرفته، بررسی شده است.فصل پنجم مربوط به نتیجه گیری مطالب می باشد. روش پژوهش تحلیل محتوای داستان از دید جامعه شناسی می باشد و هدف ما مشخص کردن نقش ادبیات در بازنمایی مسایل اجتماعی است. کلید واژگان : جامعه شناسی، ادبیات، رمان، شوهر آهوخانم، علی محمد افغانی