نام پژوهشگر: حبیبه نقی

معناشناسی امامت در نهج البلاغه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشکده معارف قرآنی اصفهان غیر دولتی و غیر انتفاعی 1389
  حبیبه نقی   نصرالله شاملی

معنی شناسی عبارت از تحقیق و مطالعه ی تحلیلی درباره کلمات کلیدی زبان است تا جهان بینی آن از ارتباط درونی ، انسجام و ارتباط میدان های معنی شناختی کلمات کلیدی استخراج شود. از آنجاکه بحث علمی معنی شناسی امامت در نهج البلاغه علی رغم شروح بسیار بر آن انجام نشده ؛ در حقیقت تفهیم وتفهّم نهج البلاغه کامل صورت نگرفته است. لذا دراین رساله بر اساس روش علمی معنی شناسی سعی شده است واژه ی امامت در وضع اوّلیه ، فرهنگ جاهلیت ، فرهنگ قرآن وسپس نهج البلاغه- که حاوی فرهنگ اسلام و دوران خلافت خلفای سه گانه و امام علی (ع)است- بررسی گرددو وجوه آن واژه نیز درهرکدام ازموارد فوق ، حوزه های معنایی و تقابلات معنایی امامت و جنبه های گوناگون آن توجه شود و برای مطالعات بعدی نهج البلاغه راهکاری جدیدو رهنمودی تازه ارائه دهد وفرصت بهره برداری ازاین گنجینه الهی را فراهم آورد. در این تحقیق،پس از بحثی در باره کلیات تحقیق و اصطلاحات علم معنی شناسی ابتدا به.بررسی تطوردلالی واژه ی امامت دردو سطح معناشناختی جاهلی وقرآنی ، باتوجه به جهان بینی خاص هردوره .پرداخته شده است.سپس سطح سوم معنی شناختی پس ازقرآن یعنی نهج االبلاغه. بررسی شده و مصادیق و مفاهیم این واژه تحلیل شده است .بررسی حوزه های معنایی این واژه و مترادفات آن در نهج البلاغه ،علاوه براین که هماهنگی معنایی واژه رادرقرآن ونهج ا لبلاغه به اثبات می رساند بیانگر این حقیقت است که هم عوامل درون کلامی ازقبیل بافت وسیاق وبلاغت و...وهم عوامل برون کلامی ازقبیل فرهنگ وجامعه ومسائل سیاسی و...درمعنای واژه دخالت داشته است و اکنون تطورمعنایی آن ،پس ازقرآن در زمینه های اصول اعتقادات،اخلاقیات واحکام مشهود است..درلسان نهج البلاغه واژه امامت دارای شمول معنایی ،ازقبیل امامت اعتقادی،اجتماعی، سیاسی ،اقتصادی ،فرهنگی ،نظامی و...است که سیرارتقاء معنایی این واژه را ازبعد مادی به ابعاد والای الهی آن به اثبات می رساند. در ضمن همانند قرآن کریم از باب تقابل معنایی بر امامان باطل نیز دلالت دارد.