نام پژوهشگر: اکرم رباط سرپوشی

تحلیل سینوپتیکی یخبندان ها در استان خراسان رضوی
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - سبزوار - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  اکرم رباط سرپوشی   محمد باعقیده

به منظور تحلیل سینوپتیکی یخبندان ها در استان خراسان رضوی از داده های آماری روزانه8 ایستگاه سینوپتیک در سطح منطقه طی دوره آماری 10 ساله(2005-1996) و نقشه های فشار سطح زمین و ارتفاع ژئوپتانسیل سطح 500 هکتو پاسکال استفاده شد. داده های شبکه بندی شده5/2×2/5 درجه مربوط به روزهای دارای یخبندان شدید نیز از سایت ncep/ncar استخراج شد. پس از تحلیل عاملی نسبت به خوشه بندی این داده ها اقدام گردید و در نهایت الگوهای سینوپتیکی که باعث ایجاد یخبندان های شدید در استان شده است، شناسایی وبه تحلیل آنها پرداخته شد. یخبندان های ویژه شامل:زودرس ترین ،دیررس ترین وطولانی ترین یخبندان نیز به صورت جداگانه مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که بیشتر یخبندان های استان از نوع انتقالی هستندکه به طور متوسط دردوره سرد سال از آبان ماه تا اواخر اسفند با میانگین 5/6 روز اتفاق می افتند. نواحی شمالی استان سردتر از نواحی جنوبی وغربی هستند.در یخبندان های ویژه ،وقوع طولانی ترین یخبندان تحت تاثیر شکل گیری متوالی پرفشارهای مهاجر بر روی کوههای اورال وحرکت آنها به سمت شرق بوده است در حالی که زودرس ترین ودیررس ترین آنها زمانی روی داده اند که پرفشاری بر روی شمال دریای خزر بسته شده است، پدیده غالب در همه موارد در جو بالا، وجود یک ناوه نسبتا عمیق در خارج از مرزهای شرقی ایران(کشور افغانستان) است که منطقه مورد مطالعه از جریان های سرد پشت آن تاثیر پذیرفته است.بر اساس4 الگوی استخراجی در سطح 500 هکتو پاسکال وجود پشته بر روی ایران کاملا مشهود می باشدودر6 الگوی سطح زمین نیز پرفشار سیبری نقش فعالتری دارد،اما در برخی الگوها ادغام پرفشار سیبری وپرفشار مهاجر غربی باعث ایجاد یخبندان در استان شده است.